حمیرا مشیرزاده - دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

با افزایش نفوذ پساساختارگرایی و پساتجدد گرایی در حوزه روابط بین الملل طی دو دهه اخیر، مطالعه گفتمان، مورد توجه فزاینده قرار گرفته است. اما این مطالعات همیشه از سوی جریان اصلی روابط بین الملل به این متهم شده اند که فاقد روش های نظام یافته مطالعاتی هستند، به واقعیت های تجربی توجه نمی کنند و نتوانسته اند به یک برنامه پژوهشی شکل دهند. به نظر می رسد مخالفت های دانش پژوهان که به این نوع مطالعات علاقه مند هستند با علم مدرن و روش های علمی و نگاه انتقادی آن ها به تلاش هایی که برای نظم بخشی به جهان بی نظم صورت می گیرد، جایی برای پاسخ مثبت آن ها به این تقاضای جریان اصلی باقی نمی گذارد. اما در این مقاله نویسنده می کوشد مطالعات گفتمانی را به یک برنامه پژوهشی همراه با روش شناسی نظام یافته تبدیل کند چه موضوع مطالعه تجربی نیز دارد و نوعی علم بهنجار را به معنای کوهنی آن در چارچوب استماع گفتمان یعنی استماع دانش پژوهان متعهد به مجموعه تعهداتی که لازمه این گونه مطالعات است (تلقی از گفتمان به عنوان نظام دلالت، مولد دیدن گفتمان و نقش رمی ها) سامان بخشد. در بررسی هر یک از تعهدات، نویسنده روش هایی را برای انجام مطالعات و تحقیقات عرضه می کند که می تواند در پژوهشگران علاقه مند به این چشم انداز کلیدهای راهنمای خوبی باشند.

روابط بین الملل، گفتمان، مطالعات گفتمانی، روش شناسی، پژوهش