محمود قیوم زاده - استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه

ارتباط انسان با خدا در حالی که یکی مخلوقو بسیار محدود و دیگری خالق و نامتناهی است، یکی از چالش های فکری و فلسفی جدی بشر بوده و هست و دیدگاه ها و نظریات گوناگونی پیرامون آن مطرح شده است. با توجه به مبانی حکمت متعالیه صدرایی می توان نظریه ای را با نام (اشتراک معنوی و تشکیک وجودی) طرح نمود در این مشرب فکری قویم معنای اتصاف پذیری خدا به صفات جمال و کمال چون کلام وقتی کلام خدا این است که خداوند تمامی کمالات وجودی را به کامل ترین نحو دارا است و صفات سلبی نیز چیزی جز سلب نقص، یا همان اثبات کمال، نیست. همچنین صفات خدا عین یکدیگر و عین ذات الهی دانسته می شود و باید توجه داشت که (وحدت تشکیکی حقیقت وجود) اشتراک معنوی صفات الهی با صفات انسانی را در پی داشت و مستلزم اشتراک مصداقی خدا و انسان و افتادن در ورطه تشخیص نمی باشد. در مشرب فکری صدرایی و تابعین ان که خصوصا علامه طباطبایی در دوره اخیر با تکیه بر (اشتراک معنوی مفهوم وجود) و (تشکیک حقیقت اصیل وجود) و (تفکیک مقام معنا از مقام مصداق) و با توجه به مراتب معنا و کاربرد الفاظ، بر اشتراک اصل معنای صفاتی همچون تکلم، علم و قدرت و حیات و... در انسان و خدا تاکید کرده و انحصار معنا در مرتبه مادی و جسمانی غیرصحیح و نامفهوم انگاشته شده است.

کلام الهی،حکمت صدرایی،تشکیک وجودی،کمال مطلق،زبان،بشری