حامد جهان بین شالکوهی - کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی دانشگاه علامه طباطبایی
احمد برجعلی - دانشیار روان شناسی دانشگاه علامه طباطبایی
حسین اسکندری - دانشیار روان شناسی دانشگاه علامه طباطبایی

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان روایتی- سازه گرایانه به شیوه بازگشت به آینده بر کاهش نشانه های اختلال فشار روانی حاد انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل زنان 18 تا 40 ساله ای بود، که در اثر آسیب روانی ناشی از تصادف منجر به اغماء در همسرانشان، به اختلال فشار روانی حاد مبتلا شده بودند و همسرانشان در سال 1392 (از ابتدای خرداد تا پایان مرداد)، در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان پورسینای رشت بستری بودند. از میان 42 زن، تعداد 3 زن (n=3)، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و بر اساس پرسشنامه واکنش فشار روانی حاد استنفورد (2000) انتخاب شدند. در پژوهش حاضر از طرح تجربی تک موردی از نوع چند خط پایه غیرهمزمان از خلال چند آزمودنی استفاده شده است. مداخله صورت گرفته شامل به کارگیری شیوه درمانی بازگشت به آینده بود، که به مدت 13 جلسه 60 دقیقه ای بر روی آزمودنی ها اعمال شد. بطور کلی این پژوهش از سه مرحله تشکیل شده بود، که این مراحل شامل ارزیابی سطح پایه، دوره انجام مداخله و مرحله پیگیری بود، که 1/5 و 3 ماه پس از پایان درمان صورت پذیرفت. نتایج حاصل از فرمول ضریب تغییرپذیری کوهن حاکی از آن بود که این شیوه درمانی، موجب کاهش معنادار در نشانگان اختلال فشار روانی حاد گردید (d=-1/89). همچنین این برنامه درمانی موجب کاهش معنادار در خرده مقیاس های اختلال فشار روانی حاد، شامل نشانگان تجزیه ای (d=-1/78)، نشانگان تجربه مجدد (d=-1/82)، نشانگان اجتنابی (d=-2/08)، و نشانگان بیش انگیختگی (d=-1/88) گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که شیوه درمانی بازگشت به آینده در درمان اختلال فشار روانی حاد زنان از کارایی لازم برخوردار است.

اختلال فشار روانی حاد، درمان روایتی- سازه گرایانه، بازگشت به آینده