حسین حاتمی نژاد - عضو هییت علمی دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
نسرین آتش افروز - کارشناسی جغرافیا و برنام هریزی روستایی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
محمود آروین - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

زمینه و هدف: وقوع سیلاب های متعدد در مناطق مختلف کشور همواره خسارات فراوانی را در زمینه های مختلف به همراه داشته است ازاین رو تهیه و تدوین یک طرح جامع و کامل در زمینه کنترل سیلاب امری ضروری به نظر می رسد. توسعه مناطق مسکونی و شهری در حاشیه رودخانه ها و بستر سیلاب دشت ها بدون توجه به شرایط هیدرولوژیکی و هیدرولیکی حاکم بر رودخانه، باعث افزایش خطر سیلاب مى شود. لذا مدیریت سیلاب و شناسایى پهنه هاى در معرض خطر برای کاهش آسیب های ناشی از سیل و به حداقل رساندن خسارت و کنترل آن در محیط شهرى و روستایى امری ضروری است. هدف انجام این پژوهش پهنه بندى خطر سیلاب در شهرستان ایذه است. روش: براى رسیدن به این هدف از 11 شاخص شامل، آبخوان ها، اقلیم، پوشش گیاهى، ارتفاع، خاک شناسى، فاصله از شبکه آبراه ها، سازنده هاى زمین شناسى، کاربرى اراضى، هم تبخیر، هم بارش و هم دما استفاده شده است. با استفاده از روش AHPوزن نسبى معیارها به دست آمده است و با بهره گیرى از سیستم اطلاعات جغرافیایى لایه هاى موردنظر همپوشانى شده اند. یافته ها: نقشه نهایى پهنه بندى سیلاب نشان داد که حدود 43 درصد از شهرستان در پهنه خطر خیلى زیاد، 16/14 درصد در پهنه خطر زیاد، 12/46 درصد در پهنه خطر متوسط 10/91 درصد در پهنه خطر کم و 8/3 درصد خیلى کم از لحاظ سیل گیرى قرار دارد. به طورکلى حدود 60 درصد از پهنه هاى شهرستان درخطر سیل گیرى خیلى زیاد و زیاد است.نتایج: طبق نقشه ارزیابى خسارت، بیشترین خسارت مربوط به مناطق شهر ایذه، سوسن شرقى و غربى و روستاهاى دنباله رود جنوبى است. مى توان گفت مناطقى که در موقعیت کوهستانى واقه شد هاند، درخطر سیل گیرى قرار دارند. زیرا تمام این مناطق در بین کو هها و یا محل تلاقى دره ها و تنگه ها واقع شده اند. به طورکلى مى توان گفت نقشه هاى ریز پهنه بندى خطر سیلاب، به مدیریت غیر سازه اى سیل کمک مى کند و به مدیران برنامه ریزى این امکان را مى دهد تا بخش هاى امن ، از نظر سیل خیزى را براى توسعه انتخاب کنند.

پهنه بندى خطر سیل، تجزیه و تحلیل چند معیاره GIS، شهرستان ایذه