محمودرضا بهبهانی - دانشیار گروه مهندسی آبیاری و زهکشی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران
عادل اسدزاده - کارشناس ارشد آموزشی و پژوهشی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران
سیدجلال جبلی - عضو هیئت علمی بانک جهانی در ایران

امروزه کشت هیدروپونیک محصولات کشاورزی رشد فزاینده ای گرفته است. یکی از مشکلات موجود در این زمینه استفاده بیش از اندازه از آب و عناصر غذایی است. که به نوعی به هدررفت سرمایه و انرژی منتهی می شود. به منظور کاستن از این مشکل آزمایشی جهت ارزیابی تاثیر هیدروژل سوپرجاذب و تیمارهای کم آبیاری روی ذخیره عناصر غذایی در بسترهای کشت هیدروپونیک در قالب کرتهای خرد شده با طرح پایه کاملاً تصادفی انجام شد. در این پژوهش کوکوپیت و پرلیت به نسبت 1:1 بعنوان بستر کشت هیدروپونیک انتخاب شد. در کرت اصلی آزمایش تیمار هیدروژل در چهار سطح (صفر، 10 ، 20 و 30درصد حجمی) جایگزین کوکوپیت شدند. و در کرت فرعی تیمار محلول غذایی در چهار سطح (100، 90 ، 80 70درصد) نیاز واقعی گیاه، قرار گرفت. در بسترهای آماده شده خیار گلخانه ای Cucumis Sativus رقم Premier کشت شد. تا سبز شدن بذرها و مرحله دوبرگی، صددرصد نیاز آبی گیاه تامین شد. بعد از آن محلول غذایی با فرمولاسیون کوئیک تهیه شد و از طریق سیستم آبیاری قطره ای با نسبت های یاد شده آبیاری شدند. در مرحله تمام گل شاخص های رشد گیاه اندازه گیری شد و از بستر کشت تمام گلدان های شاهد و تیمار نمونه برداشت و مورد تجزیه قرار گرفت و میزان عناصر غذایی روی ، منگنز، آهن، نیتروژن، پتاسیم ، فسفر، کلسیم ، منیزیم و ظرفیت تبادل کاتیونی نمونه ها، اندازه گیری شد. نتایج حاصل نشان میدهد ذخیره عناصر اندازه گیری شده در بسترهای کشت مورد بررسی، اختلاف معنی داری در سطح احتمال کمتر از 1% وجود داشت. بطوری که تیمارهای سوپرجاذب توانسته بود بیشترین تاثیر را در ذخیره سازی فسفر و نیتروژن و مترین تاثیر را درنگهداری منگنز داشته باشد و میزان تبادلات کاتیونی در بستر کشت تیمار شده با 30% جایگزینی سوپرجاذب با کوکوپیت، 94% بیشتر از شاهد بود.

پرلیت، خیار، عناصر غذایی کم آبیاری، کوکوپیت، و هیدروژل سوپرجاذب