پژمان خلیلی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی اصفهان
محمدرضا جامع - دانشجوی کارشناسی دانشگاه صنعتی اصفهان سمت
فاطمه پیکان حیرتی - عضو هییت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان

امروزه در آبزی پروری با استفاده از علم ژنتیک و دستکاری کروموزومی آبزیان میتوان بیشترین برداشت با کمترین هزینه را داشت. یکی از این مشکلات دستکاریها بدشکلی در ماهیان است که باعث کاهش بازماندگی در ماهیان میشود. ویژگیهای خاص آبزیان نظیر قابلیت تحمل سطوح مختلف پلوییدی، لقاح خارجی، دوره رشدنسبتا0 کوتاه و حجم بالای گامتهای استحصالی منجر به توسعه بیشتر ژنتیک در آبزیان شده است. بلوغ جنسی در ماهیان منجر به کاهش رشد، گسترش صفات ثانویه جنسی، کاهش مقاومت در برابر عوامل بیماریزا، کاهش کیفیت لاشه و رنگدانههای موجود در بافتها میشود. القای تریپلوییدی به منظور تولید ماهیان عقیم و افزایش رشد آن ها در سنین بلوغ ماهیان و به ویژه ماهیان سرد آبی امروزه در آبزیپروری از اهمیت خاصی برخوردار است. ازآنجاکه تریپلوییدی سبب ایجاد تغییراتی در برخی از ویژگیهای فیزیولوژیک و آناتومیک ماهیان میشود، لذا بهطورمعمول ماهیان دیپلویید و تریپلویید از دیدگاههای مختلف مقایسه و ارزیابی شده اند . تریپلوییدیدر ماهیان عموما0 منجر به بروز تغییراتی در سرعت تکامل جنینی، میزان بازماندگی، رشد، ویژگیهای هماتولوژیک و همچنین روند تکامل گنادی میگردد. با توجه به تولید ماهیان تریپلویید تجاری از دیدگاه بازارپسندی، وقوع بدشکلی یک موضوع مهم در تولید این نوع ماهیان میباشد. تفاوت های ایجادشده در ساختار سلولی ماهیان تریپلویید علت اصلی در بروز تغییرات زیستی نسبت به همتایان دیپلویید این ماهیان است. علت افزایش بدشکلی در ماهیان تریپلویید هنوز به خوبی شناخته شده نیست اما دمای انکوباسیون تخمها و همچنین فسفر غذا در این ماهیان در ایجاد بدشکلی اهمیت دارد بدشکلی در ستون فقرات باعث تاخیر در شروع شنای فعال و در حالات شدیدتر مانع از شنا و تغذیه میشود و درنتیجه باعث از بین رفتن لارو در مراحل ابتدایی تکامل میشود. میزان بدشکلیهای ثبت شده در جمعیت های تریپلویید به روش القای تریپلوییدی بستگی دارد زیرا نرخ ایجاد بدشکلی در لاروهای حاصل از لقاح مولدین تتراپلویید با مولدین دیپلویید مشابه بالاروهای دیپلویید معمولی است.

بدشکلی، القای تریپلوییدی، بازماندگی، بلوغ جنسی