احمدرضا کابلی - دانشجوی دکترا معماری دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر
پویا دولابی - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه خلیج فارس
فاطمه نظرزاده - دانشجوی دکترا معماری دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر
غزاله مسافرزاده - دانشجوی دکترا معماری دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر

در دوره ی قاجار روند جدیدی در معماری شکل گرفت. ایجاد گرایش های متفاوت و گاهش متضاد در معماری این دوره نتیجه ی اختلاف در گرایش های سیاسی و ایدیولوژیک حاکم در این عصر بود. از طرفی نظام سنتی تحت تاثیر عواملی که ریشه در تحولات جهانی داشت، دچار تغییرات بسیاری شد و جنبه های جدیدی از زندگی شهری با سلسله مراتب خاص پدیدار گردید. در این میان، بیش از همه حوزه ی مسکونی تحت تاثیر این عوامل و دستخوش تغییرات بسیار قرار گرفت. معماری دوره ی قاجار را می توان معماری فضاهای مسکونی دانست به این دلیل که در این دوران گروه عظیمی از مردم اقدام به مهاجرت به شهرها کردند و نیاز به ساخت و ساز فضاهای مسکونی برای عوام بوجود آمد، البته این گروه از ساخت و سازها بیشتر بر پایه ی معماری سنتی ایران و مطابق با همان بافت های محله ای رایج در ایران شکل گرفت و از طرفی گروهی از متمولان به تقلید از سبک های اروپایی به ساختن کاخ هایی پرداختند که تلفیقی از بناهای سنتی و نماهای غربی بود. در مقاله ی پیش رو به بررسی سیر تحولات در فضاهای مسکونی در دوره های مختلف قاجاریه می پردازیم.

فضاهای مسکونی، قاجار، تجدد، سنت