مرضیه صفری حسن آبادی - کارشناس ارشد مرمت واحیاء ابنیه وباف تهای تاریخ یگرایش معماری، دانشگاه هنر اصفهان
غلامرضا کیانی ده کیانی - دکترای مرمت بناها و بافت های تاریخی، استادیار دانشکده مرمت، دانشگاه هنر اصفهان
داریوش نوبهاری - کارشناس مرمت و احیا بناهای تاریخی، دانشگاه پیام نور اصفهان

نیاز به نورگیری در فضاهای زیستی باعث پدید آمدن تنوع در عناصر نورگیری بناهای سنتی شده است. از اینرو بررسی ویژگیهای ساختاری بناهای تاریخی برای تامین روشنایی، گامی مهم در جهت شناسایی این اجزای کاربردی و تزیینی است. از این طریق میتوان ارزشهای این عناصر را نمایان ساخت. حال این سوال به ذهن می رسد که نورگیری و نوررسانی در بناهای گذشته به چه صورت بودهاست پژوهشگران از بسیاری جهات بناهای تاریخی را بررسی نموده اند ولی از شناسایی و دسته بندی ویژگی های ساختاری بناهای تاریخی در جهت تامین روشنایی چشم پوشی نمودهاند. در پژوهش حاضر برای نخستین بار دسته بندی اجزای نوررسان معماری سنتی انجام شدهاست. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و براساس مطالعات کتابخانهای و مشاهدهای، انجام پذیرفتهاست. پس از آن با اتکاء به ویژگیهای ساختاری و فضایی معماری سنتی ایرانی، اجزای نوررسان در فضاهای تاریخی تحلیل گشت و دسته بندی شد. در حقیقت پژوهش حاضر بر آن است تا عوامل نوررسان و کنترل کننده نور در بناهای تاریخی را دسته بندی نماید تا علاوه بر تامین روشنایی متناسب و ایمن درجهت کاربریهای امروزی، امکان ایجاد خوانایی در جهت معرفی ارزشهای تاریخی را نیز فراهم میآورد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که عناصر نوررسان در بناهای تاریخی از ساختار فرمی و شکلی گوناگونی تشکیل شدهاند و بر اساس نیاز انسان و شرایط فضای معماری به دو صورت نوررسان و کنترل کننده نور به وجود آمدهاند.

ویژگی های ساختاری، بناهای تاریخی، تامین روشنایی