سمانه سربندی - کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه اهواز، ایران
مهنوش محمودی - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول، دانشگاه دزفول، ایران

نیاز انسان به سرپناه و مامن نه تنها در حضر بلکه در سفر هم از روزگار باستان مورد توجه بوده است، در ایران زمین از گذشته بسیار دور ، آثار و مظاهری از این گونه پناهگاه ها و استراحتگاه های بین راه برجای مانده است که بسیاری از آنها را میتوان از نظر شیوه های ساختمانی از شاهکارهای معماری و هنری عصر خود به حساب آورد. در ایران ساخت کاروانسراها تحت شرایط جغرافیایی شکل گرفت ، که این امر کاروانسراهای ایران را به سه دسته ی کاروانسراهای کاملا پوشیده منطقه کوهستانی، کاروانسراهای کرانه های پست خلیج فارس، و کاروانسراهای حیاط دار مناطق مرکزی ایران، تقسیم کرد. که در اغلب آنها فضاهایی جهت استراحت و تامین نیازهای مسافران اندیشیده شده بود، دوره ی صفوی را میتوان دوره ی طلایی احداث کاروانسرا در ایران دانست، امروزه سیر تکاملی فضاهای اقامتی از کاروانسراها به هتل ها مبدل گردیده که اهداف و فضاهایی مشابه با کاروانسراها در آنها دیده میشود. به طور کلی در معماری ایرانی دسترسی به فضاها طی سلسه مراتب و تناسبات و ابعاد انسانی همواره در جهت آسایش ساکنین صورت می گرفته است که این امر در فضاهای اقامتی امروزی طی استانداردهای تعیین شده با ایجاد فضاهای رفاهی تفریحی بیشتر متناسب با نیازهای انسان امروزی و استانداردهای تعیین شده ی فضاهای اقامتی متجلی گشته است. لذا پژوهش پیرامون آثار گذشته و میراث به جا مانده از پیشینیان میتواند رهنمودهایی در طراحی های ، معماران و بناهای امروزی با حفظ هویت متناسب با نیاز روز مورد استفاده قرار گیرد . این مقاله از نوع کاربردی و روش این نوشتار از نوع توصیفی تحلیلی می باشد و گردآوری اطلاعات در این پژوهش به روش کتابخانه ای صورت گرفته است.

کاروانسرا، بازآفرینی، معماری ایرانی، هتل، هویت