حمیده میرفندرسکی - کارشناسی ارشد هنر اسلامی

این مقاله به تحلیل نقش انسان بالدار، گاو بالدار، شیر بالدار و پرنده در نگارگری میپردازد؛ تصویری که از کهن ترین دوران تاریخی تا دوران متاخر در سراسر جهان تکرار میشود؛ این نقش از سویی بازنمود چهار صورت فلکی اصلی منطقه البروج یعنی نقاط اعتدالین و انقلابین در 4000 ق.م. است، و در نجوم کهن کاملا شناخته شده است؛ و از سویی دیگر این نقوش در نگارگری با نام فرشته چهار سر و حاملان عرش خداوند نامیده میشود. پس مساله تحقیق با تمرکز بر رابطهی این نقوش در نگارگری با نقوش نجومی طرح گردید. بر این اساس پژوهشگر بر آن شد، تا تاثیر معتقدات نجومی در ارتباط با چهار صورت فلکی اصلی منطقه البروج را به عنوان عالم کبیر بر نگارگری به عنوان یکی از عرصههای تجلی باورها و اعتقادات مردمان در ادوار مختلف به عنوان عالم صغیر بررسی کند. در این پژوهش با روش آیکونوگرافی که برای شناساندن ساختار نمادین این گونه تصاویر امروزه در جهان شناخته شده است، به تحلیل این نقوش میپردازیم. بر این اساس با استناد بر باور راسخ پیشینیان در باب تاثیر عالم کبیر بر عالم صغیر چهار نقش انسان بالدار، شیر بالدار، گاو بالدار و پرنده در نگاره ها نمادهایی از چهار صورت فلکی اصلی منطقهالبروج در 4000 ق.م. است.

نگارگری ، نجوم، آیکونوگرافی