سعید رضایی - کارشناس ارشد سنجش از دور و مهندسی GIS ، دانشکده و پژوهشکده علوم دفاعی و ام

مکان یابی تاسیسات زیربنایی از قبیل نیروگاه ها، کارخانجات تولیدی مهم، صنایع نظامی، صنایع سنگین، تعیین مسیر خطوط انتقال نیرو، خطوط انتقال گاز، خطوط انتقال آب، خطوط ارتباطی، پالایشگا هها، ایستگاه های پمپاژ و تقویت فشار و ... درصورتی که براساس مطالعات مکان یابی و اصول و مبانی آمایش سرزمین و به ویژه آمایش دفاعی انجام گیرد، می تواند به صورت طبیعی نقش بسزایی در پدافند غیرعامل ایفاء نماید. در واقع استفاده بهینه از پتانسی لهای منطق های و طبیعی م یتواند تاثیر بسزایی در کاهش خطرات ناشی از انواع تهدیدات به همراه داشته باشد. فرآیند مکان یابی یک فرآیند پیچیده بوده که در آن طیف وسیعی از فاکتورها و معیارها جهت تعیین مکان مناسب برای یک کاربرد خاص لحاظ می گردد. در گذشته ماهیت مکان یابی اغلب براساس دو معیار فنی و اقتصادی شکل می گرفت و امروزه با توجه به گسترش علوم و افزایش حساسیت ها به ویژه در زمینه عوامل زیست محیطی، برای مکان یابی انواع تاسیسات می بایست دهها و گاهاً صدها عامل مختلف به طور همزمان مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرد. بدیهی است که پردازش صدها لایه داده های مکانی و هزاران آیتم اطلاعاتی با استفاده از رو شهای سنتی امکان اجرایی ندارد و باید از علوم و تکنولوژی های روز از قبیل GIS برای پردازش هم زمان داده های فوق استفاده نمود. این مطالعات معمولاً با دو روش حذفی و انتخابی انجام م یگیرد. در روش های حذفی مطالعات از کل به جزء می باشد و ابتدا کل منطقه مورد مطالعه بررسی شده و براساس شرایط تعریف شده برای سیستم، مناطق مناسب برای کاربری مورد نظر محدودتر می گردد تا نهایتاً به مناطق مساعد برای پروژه تعیین شود. در روش های انتخابی ابتدا مناطق مساعد برای اجرای پروژه تعیین شده و سپس شرایط مورد نظر از قبیل دوری و نزدیکی به راه ها، دسترسی به تسهیلات مناسب از قبیل آب، برق، گاز، تلفن و یا بازار مصرف و عوامل زیست محیطی به تفکیک ارز شگذاری شده و از طریق یک تحلیل آماری مناسب ترین مناطق تعیین خواهند شد.