مصطفی انصاری نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی و آبخیزداری دانشگاه اردکان
مجید صادقی نیا - استادیاردانشکده منابع طبیعی و آبخیزداری دانشگاه اردکان

کم توجهی به وضعیت تالاب ها در روند توسعه، این زیست بوم های ارزشمند را در بسیاری از نقاط دنیا با چالش های جدی مواجه ساخته و اثرات این روند تخریب بر زندگی انسان ها و تنوع زیستی بسیاری ازکشورها را برآن داشته است تا با تدابیر بازدارنده و یا کاربرد شیوه های جدید مدیریتی در دستیابی به توسعه پایدار نسبت به شناخت تهدیدات تالابی و حفاظت و احیای تالاب ها اقدام نمایند. در این بین تالاب گندمان به عنوان یکی از تالاب های استان چهارمحال و بختیاری به علت خشکسالی های اخیر، کاهش سطح ایستابی، احداث سد گندمان و حذف حقابه تالاب گندمان رو به خشکی و زوال می رفت. این تالاب در سال 1385 به مدت 70 روز در آتش می سوخت و اگر همت عمومی در احیای تالاب صورت نمی پذیرفت امروز تالاب گندمان تلی بیش از خاکستر نبود. به همین منظور بایستی عوامل تهدید خاموش تالاب گندمان شناخته شود و راه چاره ای برای مدیریت آن عوامل صورت گیرد. چون در غیر این صورت در آینده ای نه چندان دور شاهد پدیده خفگی تالاب خواهیم بود و تالاب زیبای گندمان به لجن زاری بیش تبدیل نخواهد شد. لذا با کار میدانی و شناخت کانون ها و گلوگاه های تهدید تالاب گندمان با انجام آزمایشات آب، خاک، تعیین ظرفیت چرای دام، حجم رسوب ورودی به تالاب و شناسایی علل افزایش رشد گیاهان آبزی و کنار آبزی و استفاده از تصاویر ماهواره ای می توان با مدیریت زیست بوم و همکاری با جوامع محلی به پروژه های احیای تالاب گندمان دست یافت. با توجه به محرومیت جوامع محلی در مناطق کوهستانی و گمنام بودن تالاب های کوهستانی کشور از جمله تالاب گندمان، مراکز علمی و دانشگاهی رویکرد و انگیزه ای جهت تدوین و جمع آوری اطلاعات علمی و میدانی در خصوص تالاب گندمان نداشته اند. لذا با عملیاتی نمودن این طرح ضمن رفع خلل ها و تناقضاتی که امروز بدون هیچ گونه پایه علمی در احیای تالاب گندمان صورت می پذیرد، می توان تالاب گندمان را به عنوان یک پایلوت علمی جهت راهنمای احیاگران طبیعت معرفی نمود.

تالاب گندمان؛ عوامل تهدید؛ احیاء؛ بهربرداری