اردشیر خسروی دهکردی - کارشناس ارشد آلودگی های محیط زیست، دانشگاه صنعتی اصفهان
مجید افیونی - علوم خاک ، استاد، دانشگاه صنعتی اصفهان
علیرضا سفیانیان - ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشیار،دانشگاه صنعتی اصفهان

شناسایی خاک های شهری آلوده و یا در معرض آلودگی با توجه به گسترش مکانی، و مشکلات مربوط به نمونه برداری، نیازمند استفاده از روش های پیشرفته زمین آماری می باشد. هدف از این مطالعه تهیه نقشه پتانسیل آلودگی خاک سطحی به کادمیم و سرب به روش کریجینگ ناپیوسته در خاک های شهر اصفهان می باشد. برای این منظور تعداد 29 نمونه خاک سطحی شهر با فاصله حداقل 780 متر در مساحت 10177 هکتار به عمق صفر تا 15 سانتی متر برداشت شد آنالیز فیزیکی و شیمیایی خاک ها به روش استاندارد شامل بافت خاک (درصد شن،سیلت، رس) به روش هیدرومتر، ماده آلی (بلاک و والکی)، پی- اچ (عصاره گل اشباع و پتانسیومتری)، هدایت الکتریکی (عصاره گل اشباع، پتانسیومتری)، ظرفیت تبادل کاتیونی (روش باور) پس از هوا خشک شدن نمونه ها اندازه گیری شد. غلظت کل، عناصر سرب، کادمیم، روی، مس، نیکل در عصاره نمونه ها با دستگاه جذب اتمی پرکین المر مدل 700 قرایت شد. توزیع فراوانی با شاخص های حداقل، حداکثر، میانگین، انحراف معیار، ضریب تغییرات، چولگی و کشیدگی مورد بررسی قرارگرفت. آنالیز همبستگی مکانی با استفاده از تغییر نما انجام شد. برای محاسبه و ترسیم تغییر نما از برنامه رایانه ای ArcGIS 9.2 استفاده گردید میان یابی به روش کریجینگ ناپیوسته در محیط GIS انجام شد. آنگاه با آزمون صحت اعتبار و بهترین مدل تغییر نما، با کمترین RMSE و MEE انتخاب شد. پس از تبدیل مدل به فرمت راستر، کلاسبندی مجدد براساس شروع سمیت برای انسان انجام شد. سپس نقشه توزیع آلودگی کادمیم و سرب پس از پردازش در محیط GIS برروی تصویر ماهواره ای منطقه مورد مطالعه ترانسپرنت شد. بالاترین غلظت کادمیم و سرب در شهر اصفهان به ترتیب 2/5 و 47/6 میلی گرم در کیلوگرم خاک و میانگین 1/1 و 33/7 میلی گرم در کیلوگرم خاک، بیشتر از استاندارد میانگین غلظت جهانی شورای حفاظت محیط زیست اروپا (به ترتیب 0/03 و 12 میلی گرم در کلوگرم) بدست آمد.

کریجینگ ناپیوسته disjungtive Kriging، خاک شهری، توزیع مکانی، نقشه پتاسیل آلودگی