حسن خانزاده - بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، پارس آباد مغان، ایران
حسین کربلایی خیاوی - بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، پارس آباد مغان، ایران
حسین زینل زاده تبریزی
کمال شهبازی

تاریخ کاشت یکی از مهم ترین عوامل موثر بر عملکرد گیاهان زراعی است. به منظور بررسی روند رگرسیونی عملکرد ارقام گندم نان در مرحله پنجه زنی در تاریخ های مختلف کاشت، آزمایشی طی سال زراعی (95-1394) در اراضی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (دشت مغان) اجرا شد. تیمارهای تاریخ کاشت در پنج سطح شامل اول آبان، بیستم آبان، دهم آذر، سی ام آذر و بیستم دی ماه در کرت های افقی و تیمارهای ژنوتیپ در پنج سطح (N-91-9، N-91-8، N-87-20 و ارقام شاهد گنبد و مروارید) در کرت های عمودی با استفاده از طرح کرت های نواری (Strip Plot) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. به منظور بررسی بهترین برازش مدل رگرسیونی عملکرد وزن تر و خشک در تاریخ های مختلف کاشت تمام مدلها تست و در نهایت مدل توانی (Power) با بالاترین مقدار ضریب همبستگی، ضریب تبیین و ضریب تبیین اصلاح شده انتخاب شد. بر این اساس از تاریخ کاشت اول تا پنجم ارقام مختلف گندم دارای کاهش در وزن تر و وزن خشک شدند که این کاهش در صفت وزن تر اندکی بیشتر از وزن خشک بود. همچنین این کاهش عملکرد در هر دو صفت بین تاریخ کاشت اول و دوم با شدت بیشتری نسبت به تاریخ های کاشت بعدی بود. نتیجه این آزمایش نشان داد که در منطقه مغان کشت ارقام گندم نان نبایستی از حداکثر 20 آبان به بعد به تاخیر افتد زیرا با کاهش دمای هوا و خاک میزان پنجه زنی کاهش می یابد که این افت و کاهش در تاریخ کاشت اول آبان به بعد با شدت و شیب بیشتری همراه بود.

تاریخ کاشت، گندم، رگرسیون، عملکرد