مریم رضایی نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشگاه تهران
محمدرضا بی همتا - عضو هییت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران
سیدعلی پیغمبری - عضو هییت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران
علیرضا عباسی - عضو هییت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی و شناسایی روابط بین عملکرد با برخی صفات مورفولوژیکی در ژنوتیپ های نخود دردو شرایط تنش و بدون تنش خشکی، آزمایشی در سال زراعی 92 - 1391 بر روی 28 ژنوتیپ نخود به همراه دو رقم شاهدجم و کوروش در قالب طرح بلوک ها کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تهران اجرا شد. با توجه بهنتایج حاصل از همبستگی ها فنوتیپی، تجزیه رگرسیون و علیت، صفات وزن غلاف کامل در بوته، وزن 100 دانه و تعداددانه در بوته از جمله صفات تاثیرگذار بر بهبود عملکرد دانه بودند که صفت وزن غلاف کامل در بوته به عنوان صفت مرتبطبا عملکرد دانه معرفی شد. بر اساس تجزیه به عامل ها تحت شرایط بدون تنش و تنش به ترتیب سه و چهار عامل انتخابشدند که در مجموع 39 / 69 و 66 / 89 درصد از کل تغییرات داده ها را توجیه کردند. در هر دو شرایط عامل های اول و دومکه شامل صفات وزن 100 دانه، تعداد دانه درغلاف، عملکرد دانه در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن غلاف کامل در بوته،طول و عرض غلاف و روز تا گلدهی و غلاف دهی بودند، بیشترین درصد تغییرات داده ها را توجیه کردند. بر اساس پراکنشژنوتیپ ها در نمودار با پلات در شرایط بدون تنش ژنوتیپ های 29 ، 22 ، 474 ، 239 ، 370 و شاهد جم (998)، و درشرایط تنش خشکی ژنوتیپ ها 508، 236 به همراه شاهد جم (998) و کورش (999) که از نظر عامل های اول و دوممثبت و بالاتر بودند، به عنوان ژنوتیپ های برتر انتخاب شدند. با توجه به نتایج تجزیه خوشه ای در شرایط بدون تنش وتنش ژنوتیپ های مورد بررسی به ترتیب در سه و چهار گروه قرار گرفتند.

تجزیه به عامل ها، تجزیه خوشه ای، تجزیه علیت، صفات مورفولوژیکی