حسن اخگری - به ترتیب دانشجوی دکتری، استاد و استادیاران، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان
مسعود اصفهانی - به ترتیب دانشجوی دکتری، استاد و استادیاران، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان
غلامرضا محسن آبادی - به ترتیب دانشجوی دکتری، استاد و استادیاران، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان
علی اعلمی - به ترتیب دانشجوی دکتری، استاد و استادیاران، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان

به منظور بررسی اثر تیمارهای پرایمینگ بذر بر صفات و شاخص های خوابیدگی در شیوه های کاشت مستقیم برنج، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به مدت دو سال ( 1392 و 1393 ) در مزرعه آزمایشی موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا شد. عامل اول؛ دو رقم برنج (خزر و هاشمی) و عامل دوم؛ در ده سطح (هشت تیمار پرایمینگ به ترتیب: (-t1 هیدروپرایمینگ t2- اسید آسکوربیک t3- اسید سالیسیلیک t4- کلرید کلسیم، t5- پرایمینگ با سرما، t6- پرایمینگ با گرما + سرما t7- پوششدار کردن بذر، t8- بذر خشک بدون پرایم) که همگی این تیمارها در نوار بذر قرار داده شدند و دو تیمار، t9- کاشت مستقیم (خطی) بذر جوانه دار شده بدون نوار و t10- نشاءکاری (گیاهچه های 25 روزه) بودند. در این مطالعه، خصوصیات مورفولوژیک و شاخص های مقاومت به خوابیدگی بوته مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد، بین صفات مورفولوژیک و شاخص های مقاومت به خوابیدگی بوته در دو رقم و در تیمارهای مختلف پرایمینگ تفاوت معنی دار وجود دارد. رقم خزر با عملکرد دانه 5142 کیلوگرم در هکتار و مقاومت به شکستگی میانگره سوم و چهارم (به ترتیب با 549 و 704 نیوتن) دارای مقاومت به خوابیدگی بالاتری نسبت به رقم هاشمی بود. بین شیوه های کاشت (مستقیم و نشاءکاری) از نظر مقاومت به خوابیدگی تفاوت معنی داری مشاهده شد. بیشترین شاخص گشتاور خمشی در میانگره سوم و چهارم بهترتیب با 1060 و 1708 گرم بر سانتیمتر مربوط به تیمار نشاءکاری بود. تیمار هیدروپرایمینگ سبب افزایش چشمگیر در ضخامت دیواره میانگره چهارم در رقم خزر بود. به طورکلی میتوان بیان نمود، تیمارهای پرایمینگ در ایجاد مقاومت به خوابیدگی بوته در سه روش کاشت (کاشت مستقیم با نوار بذر، کاشت مستقیم خطی و کاشت نشایی) و در ارقام مختلف اثرگذاری متفاوت دارند.

برنج، شاخص خوابیدگی، کاشت مستقیم، گشتاور خمشی، مقاومت به شکستگی