هادی رمضانی اعتدالی - به ترتیب استادیار، استاد و فارغالتحصیل کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین
علیرضا شکوهی - به ترتیب استادیار، استاد و فارغالتحصیل کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین
سید امین مجتبوی - به ترتیب استادیار، استاد و فارغالتحصیل کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین

دشت قزوین، از مهمترین دشت های مرکزی ایران به دلیل خشکسالی و افزایش مصارف بخش های مختلف، با بحران کمبود آب مواجه شده است . لذا مدیریت آب بخش کشاورزی به عنوان مهمترین مصرف کننده آب در منطقه ضروری است . در این تحقیق از مفهوم ردپای آب مجازی برای محصولات اصلی آبی و دیم منطقه برای مدیریت بهتر آب کشاورزی استفاده شد. مجموع ردپای آب مجازی در تولید محصولات اصلی آبی و دیم منطقه برای 2014- 2003 حدود 2053 میلیون مترمکعب در سال است که سهم آب سبز، آبی، خاکستری و سفید به ترتیب 31 و 25 و 2 و 42 درصد می باشد . از مجموع ردپای آب در تولید محصولات اصلی منطقه، سهم آب خاکستری و سفید حدود 44 درصد است . پایین بودن راندمان سیستم های آبیاری و مصرف بیش از حد کودهای ازته باعث افزایش سهم آب سفید و خاکستری در منطقه است. کشت وسیع ذرت دانه ای، ذرت علوفه ای، گوجه فرنگی و یونجه از دلایل اصلی بالا بودن حجم صادرات آب مجازی منطقه میباشد. حدود 1022 میلیون مترمکعب به صورت صادرات آب مجازی از منطقه خارج می شود. حجم صادرات آب مجازی ذرت دانهای، ذرت علوفه ای، یونجه و گوجه فرنگی مجموعا 54/4 درصد یعنی حدود 556 میلیون مترمکعب در سال از کل حجم صادرات آب مجازی منطقه است. با حذف صادرات این چهار محصول تابستانه حدود 507 میلیون مترمکعب در سال از خروج منابع آب سطحی و زیرزمینی جلوگیری میشود. اما این محصولات به دلیل بالا بودن عملکرد و سودخالص در هر هکتار مورد توجه کشاورزان قرار می گیرد. گندم نیز با سهم 28/4 و 20/2 درصدی از کل حجم آب مجازی و حجم منابع آبی صادر شده از منطقه، نقش مهمی در خروج آب از منطقه دارد.

آب آبی، آب خاکستری، آب سبز، آب سفید، تجارت آب مجازی