شهریار افندی زاده - دانشیار، دانشکده عمران دانشگاه علم و صنعت
کامبیز مستوفی - کارشناس ارشد شرکت مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک تهران

امروزه بسیاری از شهرهای پیشرفته جهان، توسعه فضاهای شهری بر مبنای حمل و نقل عمومی انجام می شود. در این راستا ایجاد وتوسه مجتمع های بزرگ ایستگاهی دارای کاربری های مختلف در اطراف ایستگاه های متارو از اهمیت زیادی برخوردار است. شایان ذکر است که از مزایای ایجاد و توسعه مجتمع های ایستگاهی علاوه بر افزایش مطلوبیت استفاده از سامانه حمل و نقل همگانی، می توان به کمک بهخ نوسازی و تجمیع بافت های فرسوده، توسعه متناسب و زیباسازی فضاهای شهری و همچنین درآمد زایی در راستای توسعه سامانه حمل و نقل ریلی انبوه بر اشاره کرد. حالا با توحه به تعدد ایستگاه های مترو، انتخاب و تعیین اولویت صحیح آنها به منظور ایجاد و توسه مجتمع های ایستگاهی دارای کاربری های مختلف بر مبنای ارزش گذاری و بکارگیری روش های صحیح علمی، ضمن در نظرگیری معیارهای موثر وعوامل مختلف اجتناب ناپذیر است. با توجه به موارد مذکور در این تحقیق به ارائه یک روش مشخص برای ارزیابی و اولویت ایستگاه های مترو به منظور ایجاد و توسعه مجتمع های ایستگاهی در اطراف آنها پرداخته شده است.به طور مختصر در این روش سعی شده است که با بهره گیری از نظریه های مکان یابی بهینه، مرکز ثقل جغرافیایی تقاضای توزیع شده در سطح شهر از نواحی تولید سفر با اهداف گوناگون شناسایی شده و ضمن در نظر گیری عواملی چون مقادیر برآورد شده مجموع تعداد مسافر سوار و پیاده شده در ایستگاه های مترو، همجواری با شبکه بزرگراهی شهر و قرارگیری ایستگاه در محل تلاقی خطوط مختلف ارزش گذاری محدوده اطراف ایستگاه های مترو به منظور ایجاد و توسعه مجتمع های ایستگاهی با کاربری های مختلف انجام شود. ضمن این که با ارائه یک نمونه موردی کارایی روش مذکور ارزیابی شود.

مجتمع های ایستگاهی، ایستگاه های مترو، توسعه بر مبنای حمل و نقل عمومی