رضا پارتیا - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم باغبانی، دانشگاه گیلان، گیلان.
رضا فتوحی قزوینی - استاد علوم باغبانی، دانشگاه گیلان، گیلان.
محمود قاسم نزاد - دانشیار علوم باغبانی، دانشگاه گیلان، گیلان
رضا فیفایی - عضو هییت علمی موسسه تحقیقات ، موسسه تحقیقات مرکبات رامسر.

تنش غرقابی از مسایل برخی از باغ های مرکبات شمال کشور است که به مرور با تخریب بافت های ریشه، تامین آب و مواد غذایی را مختل نموده و در ادامه، منجر به مرگ گیاه می شود. گونه ها و ارقام مختلف مرکبات سطوح تحمل متفاوتی به تنش ها نشان داده اند. به منظور معرفی پایه های مقاوم به تنش غرقابی در این پژوهش دانهال های یکساله چهار پایه متداول شامل پونسیروس، ترویر سیترنج، نارنج و رافلمون و چهار ژنوتیپ طبیعی از ایستگاه کترا واقع در مازندران به اسامی 5-2و5-5و8-4و2-4 بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در معرض تنش بلند مدت غرقابی و آبیاری عادی (شاهد) قرار گرفتند. در این مطالعه صفات متعددی مورد ارزیابی قرار گرفت. سلول ها و بافت های ریشه دانهال ها در زمان های متفاوت بر حسب ژنوتیپ آنها اثار قهوه ای و پوسیدگی را نشان دادند. بروز این حالت پوسیدگی با آثار توقف رشد، زردی و ریزش برگ ها همراه بود. اولین آثار پوسیدگی ریشه و توقف رشد در دانهال های نارنج،5-5و8-4و5-2و2-4 پس از 30 روز مشاهده شد. دانهال های مقاومتر شامل رافلمون،پونسیروس و ترویر سیترنج به ترتیب پس از 35و60 روز غرقابی مشاهده شد. داده های مربوط به محتوی نسبی آب برگ و میزان کلروفیل b ،a وکل نشان داد که طی تنش دانهال های سیترنج، پونسیروس و رافلمون به ترتیب بالاترین محتوای نسبی آب به میزان 94/13و89/36و86/10 و کلروفیل کل در مقادیر 42/04و43/68و45/90 را داشته است. حساس ترین دانهال ها 5-5و5-2و8-4 نارنج بودند که پس از 25تا30 روز ضمن پوسیدگی ریشه و توقف رشد رویشی، کمترین محتوای نسبی آب و کلروفیل در آنها اندازهگیری شد. همچنین رابطه مستقیمی بین تحمل گیاه به شرایط غرقاب و درصد پوسیدگی ریشه، محتوی نسبی آب برگ و میزان کلروفیل مشاهده شد

مرکبات، تنش غرقابی، پایه