عبدالطیف شیخی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم باغبانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
کاظم ارزانی - استاد گروه علوم باغبانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
محمود کوشش صبا - استادیار دانشگاه کردستان، سنندج.

ارقام گلابی دارای خودناسازگاری گامتوفیتی GSI هستند که توسط یک لوکوس چند آللی کنترل میشود. بنابراین تعیین خود و دگر(نا)سازگاری ارقام برای انتخاب ارقام گردهزا و تولید میوه و موفقیت در برنامه های دورگ گیری، ضروری است. هدف از انجام این پژوهش تعیین خود و دگر(نا)سازگاری یازده رقم گلابی شامل نه رقم گلابی آسیایی Pyrus serotine Rehd و دو رقم گلابی بومی ایران P. communis L بود. در این مطالعه از روش های خود و دگرگرده افشانی کنترل شده و به دنبال آن بررسی رشد لوله ی گرده در طول خامه با میکروسکوپ فلیورسنس استفاده شد. همچنین ژن های S-RNase با استفاده از پرایمرهای ‘FTQQYQ’و‘anti-IIWPNV تکثیر شدند و محصولات PCR با استفاده از الکتروفورز ژل آگارز AGE و ژل پلی اکریل آمید PAGE جدا شدند. خودگرده افشانی ها و تلاقی ها، خود و دگرسازگار در نظر گرفته شدند زمانی که حداقل یک لوله ی گرده به بخش پایینی خامه در 25-30 درصد از مادگی ها رسیده باشد. نتایج حاصل از میکروسکوپ فلیورسنس نشان داد که در بین ارقام مورد بررسی رقم های KS8وKS13 خودسازگار و نه رقم دیگر خودناسازگار بودند. تلاقی های KS13*KS6 و KS12وKS13 ناسازگار بودند. قطعات S-RNase از ژنوم تمام ارقام به جز رقم Shahmiveh تکثیر شدند. تک باندهای مشاهده شده در KS8وKS12درAGE به دو باند مجزا در PAGE جدا شدند. بنابراین، روش میکروسکوپ فلیورسنس و تکنیک PCR به عنوان روش های مناسب و قابل اتکا برای تعیین خود و دگر(نا)سازگاری ارقام گلابی و همچنین سایر اعضای خانواده گل سرخیان میتوانند مورد استفاده قرار گیرند.

گلابی آسیایی Pyrus serotina Rehd خودناسازگاری، میکروسکوپ فلیورسنس، ژن S-Rnase رشد لوله