محبوبه سالاری - کارشناس ارشد زیست شناسی – بیوشیمی ، دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکده علوم، گروه زیست شناسی.
علی شهرکی - استادیار فارماکولوژی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکده علوم، گروه زیست شناسی.

آسیب های وارده به اعصاب محیطی، منجر به دژنراسیون نورونی شده که یکسری تغییرات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی را در سلول های عصبی تحریک می کندکه این رویداد هم در محل آسیب و هم در جسم سلولی نورون ها در طناب نخاعی اتفاق می افتد. هدف از این تحقیق بررسی اثرات حفاظتی عصاره آبی گیاه Artemisia aucheri روی دانسیته نورونی شاخ قدامی نخاع پس از کمپرسیون عصب سیاتیک می باشد. در این مطالعه از 30 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار استفاده گردید. موش های صحرایی بطور تصادفی به 5 گروه 6 تایی تقسیم شدند: گروه A )کنترل(، گروه B )کمپرسیون(، گروه C )کمپرسیون + تزریق عصاره آبی گیاه با دوز 50 (، گروه D )کمپرسیون + تزریق عصاره آبی با دوز 75 (، گروه E )کمپرسیون + تزریق عصاره آبی با دوز 100 (. موش ها را بیهوش کرده پوست ناحیه ران سمت راست را برش زده، سپس با پنس قفل دار خون بند به مدت 60 ثانیه عمل کمپرسیون روی عصب سیاتیک انجام گرفت. پس از آن پوست و عضله بخیه گردید. تجویز عصاره آبی گیاه به صورت داخل صفاقی در طول سه هفته و هر هفته یک تزریق انجام شد. پس از گذشت 28 روز از زمان کمپرسیون، از قطعات کمری )منطقه L4 و L5 ( با روش پرفیوژن نمونه برداری صورت گرفت. پس از مرحله پاساژ بافتی، برش و رنگ آمیزی با آبی تولوییدین، دانسیته نورونی با روش دایسکتور اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری one way ANOVA و Student t-test صورت گرفت. دانسیته نورونی تفاوت معنی داری را در گروه کمپرسیون و کنترل نشان داد ) p<0.001 (و در گروه های تیمار کمپرسیون با دوز های 50 ، 75 و 100 میلی گرم بر کیلوگرم نسبت به گروه کمپرسیون افزایش معنی داری را نشان داد ) p<0.01 ( که نشان دهنده اثرات مثبت عصاره آبی گیاه درمنه می باشد. عصاره آبی گیاه Artemisia aucheri دارای اثرات حفاظتی بر روی نورون های حرکتی شاخ قدامی نخاع می باشد. احتمالا این اثرات ناشی از حضور فاکتورهای آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی در عصاره این گیاه بوده که باعث رژنره شدن نورون های آسیب دیده می شود

گیاه درمنه، محافظت نورونی، دژنراسیون والرین، آسیب عصبی