عبدالحسین حاجی زاده - دانشجوی دکتری ژیومورفولوژی، دانشگاه تهران
سعید رحیمی هرآبادی - دانشجوی دکتری ژیومورفولوژی، دانشگاه خوارزمی
ندا مجیدی راد - دانشجوی دکتری تغییرات آب و هوایی، دانشگاه خوارزمی
سمیه جهان تیغ مند - عضو هییت علمی دانشگاه پیام نور

مخاطرات سونامی از جمله مخاطرات ساحلی است که بر اثر حرکات تکتونیکی گسل های بزرگ در بستر دریاهای عمیق و اقیانوس ها در اثر رخداد زمین لرز ه های بزرگ در مناطق فرورانش به وجود می آیند. در این راستا، استان سیستان و بلوچستان و سواحل دریای عمان از جمله مناطقی است که با این پدیده نوظهور به ویژه در بنادر مهمی چون چابهار روبرو است و ضروری است با تحلیل نتایج حاصل از پردازش داده های GPS و تصمیم گیری های سنجیده بتوان از خسارات احتمالی جلوگیری نمود . امروزه، سیستم های آکوستیکی با تلفیق سیستم تعیین موقعیت جهانی توسعه بسیاری یافته اند و دارای دو مولفه اساسی تعیین موقعیت سطحی و فاصله یابی دقیق آکوستیکی بین ایستگاه های سطحی و زیرسطحی می باشند. این نوشتار می کوشد با شناسایی و تحلیل وقوع مخاطرات سونامی در سواحل دریای عمان مبتنی بر فن آوری های GPS و سیستم های آکوستیک و با در نظر داشتن شرایط ژیومورفولوژیک منطقه، علاوه بر آزمودن کارایی این تکنولوژی ها، راهکارهای مدیریتی این پدیده را از منظر مخاطرات ژیومورفولوژیک مورد مطالعه قراردهد. نتایج تحقیق نشان می دهد که در صورتی که بتوان حرکات تکتونیکی را در درون بستر دریا با دقت چند سانتی متر برآورد نمود، تشخیص میزان این حرکات در نواحی فرورانش نقش بسزایی در ارزیابی پتانسیل و مدیریت مخاطرات سونامی دارد. در این راستا، فرم های ساحلی منطقه به ویژه سواحل بالا آمده چابهار به عنوان عاملی بازدارنده در تحقق این مخاطره محسوب می شود و در نهایت در نحوه مدیریتی و میزان خسارات احتمالی آن نقش تعیین کننده ای دارد. همچنین، در این تحقیق، با تهیه نقشه مخاطرات سونامی و پهنهبندی درجه خطر به شش منطقه اصلی بر اساس ویژگی های ژیومورفولوژی، منطقه ساحلی مورد مطالعه از این منظر مورد ارزیابی قرار گرفت.

مخاطرات سونامی، نواحی فرورانش-GPS-سیستم های آکوستیکی ، دریای عمان