مریم پورذکریا - دانشجوی کارشناسی ارشد مرمت ابنیه و بافت های تاریخی، دانشگاه تهران، ایران.

از زمان شکل گیری شهرها، داد و ستد و تجارت به عنوان یکی از ارکان مهم تداوم زندگی سنتی مطرح بوده است. با به وجود آمدن تحولات بسیار، بازار به عنوان کانون اقتصادی - اجتماعی شهرها مطرح شده و به عنوان محل تبادلات مختلف بین مردم شناخته شده است. اما در عصر حاضر با ساخته شدن مجموعه های تجاری مدرن در نقاط مختلف شهر از رونق این گونه بازارها کاسته شده و بازارهای سنتی دچار تخریب و یا دستخوش تغییرات بسیار شده اند. در این مقاله با توجه به مطالعات کتابخانه ای، بررسی میدانی و تحلیل نقشه ها سعی شده است تا تحولات صورت گرفته در ساختار بازار بزرگ رشت مورد بررسی قرار گیرد. شهر رشت همواره با توجه به اقلیم مناسب و قرارگیری در مرکز منطقه گردشگری از نقطه نظر موقعیت دارای اهمیت بسیاری از جهات مختلف بوده است. براساس اسناد موجود، بازار بزرگ رشت در دوره قاجار از رونق خوبی برخوردار بوده است؛ ولی در زمان رضاشاه و با شروع خیابان کشی های مختلف و قطع شدن بازار، از اهمیت آن کاسته و به تدریج تخریب شده است. پس از روی کار آمدن معماری مدرن و وارد شدن تیپ مجتمع های تجاری از جمله پاساژها، برخی از سراها و کاروانسراهای آن تخریب شده و به جای آن ها، پاساژها ساخته شده اند و بدین ترتیب بازار، رو به تحلیل کالبدی – ساختاری نهاد. به طور کلی می توان گفت که زندگی مدرن، نوگرایی معاصر، ورود خودرو و خیابان کشی های مدیریت نشده باعث دگرگونی کالبدی – اقتصادی - اجتماعی بازار امروزی شده است. اطلاعات بدست آمده می تواند در جهت احیاء و باززنده سازی مجموعه بازار بزرگ رشت مورد استفاده قرار گیرد و موجب رونق تجاری بازار گردد.

ساختار شهر، بازار، تحولات کالبدی، رشت، بازار بزرگ رشت