محمدرضا عتیقی - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
توحید پوررستم - دکتری، استادیار گروه عمران ، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
جواد مجروحی سردرود - دکتری، استادیار گروه عمران ، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

در اکثر پروژه های عمرانی کارفرمایان به دنبال علت یابی تاخیرات و افزایش هزینه ها هستند تا اولا هرچه سریع تر پروژه را به بهره برداری برسانند. ثانیا بتوانند تسویه خسارتها و جریمه تاخیرات پیمانکاران را محاسبه نمایند و تخمین های مناسبی از حجم هزینه های اضافی تحمیل شده به پروژه در دست داشته باشند و ثالثا با استفاده از تجربیات گذشته بتوانند از رخ دادن موارد مشابه جلوگیری کنند. از طرف دیگر نیز معمولا پیمانکاران درصدد توجیه تاخیرات خود و فراراز پرداخت خسارت هستند. لذا در جهت کاهش خسارت اطلاع از شیوه های حل اختلاف ضروری است. با توجه به اینکه در استان تهران و علی الخصوص در بخش پروژه های ابنیه تحقیق جامع و منحصر به فردی انجام نشده است و درسال های اخیر شاهد افزایش روزافزون اختلافات طرفین پیمان در دستگاه های دولتی با شرکت های پیمانکاری هستیم.جهت تقلیل اختلافات طرفین پیمان ضروری است تا به شناخت عوامل بروز اختلافات و ارایه راهکارهای پیشگیرانه پرداخته شود. در این تحقیق ابتدا شاخص های موثر در ارزیابی شیوه های جایگزین حل اختلاف شناسایی و سپس بااستفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی مورد ارزیابی قرار گرفته اند و در ادامه نیز با استفاده از روش رجحان ترتیبی با تشابه به جواب ایده آل (تاپسیس) شیوه های جایگزین حل اختلاف مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار گرفته شده است. خلاصه نتایج تحقیق نشان داد که از میان گزینه های پژوهش مذاکره بالاترین وزن به خود اختصاص داده است.شیوه مصالحه و داوری نیز رتبه های دوم و سوم را به خود اختصاص داده اند. روش های دعوی قضایی و هییت بررسی اختلاف از دیدگاه پاسخ گویان رتبه های آخر را به دست آورده اند.

تاخیر، استان تهران، مذاکره، داوری، حل اختلاف