محبوبه زمانی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه خیام،مشهد، ایران
هیرو فرکیش - استادیار گروه معماری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

صدرالدین محمد شیرازی ملقب به صدرالمتالهین فیلسوف بزرگ مکتب فلسفی اصفهان و بنیان گذارحکمت متعالیه، شاید تنها فیلسوف درعالم اسلام باشد که هنر را به عنوان صنعت شناخته و در عین حال با دیدی زیبایی شناسانه، آن را به صنایع لطیفه تعبیر کرده است. از نظر ملاصدرا آنچه زیبایی شناسی هنری را پی ریزی میکند نگاه و تصویر است. مفهوم هنر از دیدگاه حکمت متعالیه آن است که در هنر چیزی از خفا به در آمده و از باطن به ظهور رسیده است. اگر این فرآیند از خفا به در شدن و به ظهور رسیدن تحقق نداشته باشد. هیچ صورتی از هنر به فعلیت نمی رسد. هم چنین اگر چیزی به ظهور آید ولی قصد و اراده، خود آگاهی و نحوه از زیبایی شناسی در آن دخالتی نداشته باشد. نه هنر، نه هنرمند و نه اثر هنری وجود نخواهد داشت.. نقش آثار هنری در واصل گردانیدن انسان به آرمان های معنوی حیات در جامعه اسلامی و وصول به هدف غایی انسان اهمیت می یابد. به گونه ای که یکی از بهترین راه های شناخت ارزش بسیاری از موضوعات، شناخت نتایج معنوی حاصل از آن هاست این خصوصیت بیانگر هدف متعالی هنر است. لذا شناخت هنر متعالی از دیدگاه ملاصدرا برای وصل هنرمند به عالم عقل در سیر حرکت جوهری خویش ضروری به نظر می رسد تا بتوان به بطن و حقیقت هنر اسلامی دست یافت.

حکمت متعالیه، ملاصدرا، هنر اسلامی، هنر معنوی