رضا قاضی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران
سحر رفعتی زرکک - کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد

توسعه روزافزون جمعیت شهری و رشد فزاینده جمعیت شهرها سبب اهمیت یافتن توجه به سنجش وضعیت موجود شهرها و محلات شده است. از طرفی با جایگزینی رویکردهای کیفی به جای توجه به استانداردها کمی و مطرح شدن رویکرد و نظریه توسعه پایدار به جای دیدگاه های ملان اقتصادی و خرد کالبدی، باعث طرح موضوعات نظیر کیفیت زندگی شهری و زیست پذیری شهری شده است که در آن ها مقیاس ، قلمروها و ابعاد مختلف قابل بررسی است. در این میان مسکن به عنوان یکی از مهم ترین اجزاء و قلمروهای زیست پذیری، نقش بسیار کلیدی در ارزیابی میزان زیست پذیری شهرها دارد. لذا در این تحقیق ابتدا چارچوب مفهومی برای زیست پذیری ارایه می شود و سپس با توجه به آن، قلمروی مسکن با تکیه بر ابعاد اجتماعی و کالبدی آن موردبررسی و تحلیل قرار می گیرد. روش تحقیق در پژوهش حاضر روش توصیفی-تحلیلی بوده که به شیوه کتابخانه ای و اسنادی جمع آوری اطلاعات از سوی نهاد های مربوطه صورت گرفته و با تجزیه و تحلیل آنها در محیط GIS و چارچوب نظری و تجارب مربوطه در این زمینه به تجزیه وتحلیل داده ها پرداخته شده است. نتایج حاصل از مطالعه سه بافت مختلف شهری (بافت اسکان غیررسمی،بافت فرسوده و بافت برنامه ریزی شده) شهر مشهد نشان می دهد که محله امامیه (برنامه ریزی شده) در حالت کلی در شاخص های کالبدی در بهترین وضعیت و در مراتب بعدی محلات عبادی و نوده قرار دارند. در مورد شاخص های اجتماعی نیز محله عبادی (قدیم) دارای بهترین وضعیت نسبت به سایر محلات (امامیه و نوده) قرار دارد.

زیست پذیری، مسکن، شاخص های کالبدی-اجتماعی، بافت های شهری