لیلا دکانی - دانشجوی کارشناسی ارشد شیلات، دانشکده منابع طبیعی- دانشگاه کردستان- سنندج
سیدعلی جوهری - استادیار گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی- دانشگاه کردستان- سنندج

تا به امروز مطالعات بسیاری در رابطه با استفاده از فلزات به عنوان مکمل در جیره غذایی ماهیان و همچنین اثرات سمی مقادیر بیش از حد آنها در خوراک ماهی صورت گرفته است که داده های حاصل از هر یک از مطالعات در میان گونه های مختلف ماهیان، مشابهتها و تضادهایی را نشان میدهد. در این مطالعه چالش های موجود در مطالعات پیشین را مورد بحث قرار داده ایم. مس به میزان 3 تا 10 میلی گرم در هر کیلوگرم جیره، عنصری ضروری در خوراک بیشتر گونههای ماهیان میباشد. لازم به ذکر است که میزان مس مورد نیاز در میان گونههای مختلف متفاوت است و حتی ممکن است در مراحل مختلف یک گونه نیز متفاوت باشد. سمیت مس در جیره وابسته به نوع گونه، مرحله زندگی و همچنین احتمالا تحت تاثیر نوع جیره، ترکیبات جیره و حتی میزان مس موجود در آب مورد استفاده برای پرورش میباشد. مطابق با مطالعات صورت گرفته، آستانه سمیت تغذیه ای عنصر مس برای گربه ماهی کانالی در دوز روزانه بالاتر از 1 میلی گرم در هر کیلو گرم وزن بدن، برای ماهی آزاد اقیانوس اطلس بسته به مرحله زندگی 1 تا 15 میلی گرم در هر کیلوگرم وزن بدن در روز و برای ماهی قزل آلای رنگین کمان 44 میلی گرم در هر کیلو وزن بدن در روز است. مرور مطالعات نشان میدهد که مس به میزان زیادی در بافت های روده، کبد و کیسه صفرا و به میزان کمتر در بافتهای آبشش، کلیه و ماهیچه تجمع مییابد. همچنین میزان بیش از حد مس در خوراک ماهیان میتواند اثرات منفی بر ریختشناسی روده داشته باشد و نرخ آپتوزیز و تقسیم سلولی را در سلولهای روده افزایش دهد.

مس، ماهی، سمیت، تجمع، تغذیه، بافت شناسی