منصور جهان تیغ - استادیار ، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، زابل
معین جهان تیغ - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشگاه بیرجند

آب انبارها سازه های مفید به جا مانده از دانش سنتی جهت ذخیره و استفاده از آب باران در مناطق گرم وکم باران می باشند و هنوز نیز در بسیاری از نقاط کشور مورد بهره برداری واقع می شود. در این تحقیق وضعیت آب انبارهای موجود در منطقه مورد بررسی قرار گرفت. بررسی نشان داد که ساخت آب انبارها در گذشته در مسیر سیستان به سمت خراسان ساخته شده است و عمدتا کاروان های مسافرتی و زیارتی از آب آن استفاده می نموده اند. ولی با توسعه سیستم آبرسانی کشور و همچنین تغییر زندگی کوچ نشینی، این سازه ها در منطقه مورد استفاده حیات وحش قرار میگرد. با انجام عملیات استحصال آب از سطوح صاف و هدایت آن به داخل آب انبار، سالانه می توان مقدار قابل توجهی از نزولات آسمانی را ذخیره سازی و بطور بهینه برای احیاء پوشش گیاهی مورد استفاده قرار داد. زیرا مهمترین عامل عدم ایجاد پوشش گیاهی در منطقه، نبود رطوبت کافی برای جوانه زنی بذور آنها می باشد. برای حل این محدویت گسترش آب انبارها با استفاده از تجارب گذشتگان، زمینه استقرار نهال های سازگار با خصوصیات اقلیمی منطقه، بویژه تاغ فراهم می گردد. با استقرار این گیاه اکوسیستم منطقه تغییر یافته و شرایط مناسب رویش گیاهان بوته ای منطقه بویژه ترات ایجاد می شود. بنابراین با استفاده از این آب انبارها، راهکار مناسبی برای بوجود آوردن یک اکوسیستم مناسب فراهم می گردد که نقش مهمی در بهبود محیط زیست منطقه ایفاء می نماید.

آب انبار، سیستان، سطوح صاف، احیاء پوشش گیاهی، اکوسیستم