امیررضا نیک پور - دانشجوی کارشناسی ارشد جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
هاشم حبشی - دانشیار گروه جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
تکتم ساجدی - استادیار اکولوژی جنگل، دانشگاه بریتیش کلمبیا، کانادا

در یک شرایط مشابه از نظر پوشش گیاهی و سنگ بستر، ارتفاع از سطح دریا می تواند حضور فرم های مختلف هوموس و مشخصات شیمیایی آنها را کنترل کند. پژوهش حاضر مشخصه های مورفولوژیکی فرم های هوموس را در پروفیل طولی لایه های آلی، آلی معدنی هوموس و خاک تحت تاثیر شرایط توپوگرافی مختلف در جنگل های شصت کلاته گرگان مورد بررسی قرار داده است. فرم های هوموس خاکزی مطابق با طبقه بندی اروپایی مورد شناسایی و طبقه بندی قرار گرفت. برای این منظور فرم های هوموس به تعداد 104 قطعه نمونه به ابعاد 20×20 متر مربعی که هر قطعه نمونه شامل 5 میکروپلات به روش طرح کاملا تصادفی از منطقه مورد مطالعه برداشت و آنالیز شد. نتایج نشان داد که بیشترین فراوانی فرم های هوموس مول، آمفی و مودر به ترتیب در طبقات ارتفاعی کمتر از 350، 350-700 و بیشتر از 700 متر از سطح دریا مشاهده شد. همچنین با افزایش ارتفاع بر تنوع فرم های هوموس افزوده شد. این موضوع را می توان به کیفیت، ضخامت و تجزیه لاشبرگ، دما، فعالیت بیولوژیکی و اسیدیته هوموس نسبت داد. در نهایت از بین فاکتورهای محیطی مورد مطالعه، ارتفاع از سطح دریا موثرترین فاکتور روی تغییر فرم های هوموس، تجزیه لاشبرگ، تغییرپذیری عناصر غذایی و فعالیت بیولوژیکی شناسایی شد.

هوموس، جنگل های هیرکانی، خاک های جنگلی، ارتفاع از سطح دریا، طبقه بندی اروپایی