سعید عنایتی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
مهدی قاجار سپانلو - دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
فردین صادق زاده - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

جهت حفظ حاصلخیزی خاک و افزایش بهره وری خاک در کشاورزی پایدار آگاهی از تاثیر کاربری اراضی بر خصوصیات مختلف خاک ضروری می باشد ( وحیدی و همکاران 1389) . امروزه افزایش جمعیت و افزایش تقاضا برای محصولات کشاورزی موجب شده تا پوشش های طبیعی زمین به ویژه جنگل ها و مراتع با سرعت هشدار دهنده ای توسط انسان تخریب و تبدیل به اراضی کشاورزی شود. تغییر غیر اصولی کاربری اراضی به ویژه اکوسیستم های طبیعی عموما تاثیر قابل توجهی را بر ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک ها و در پی آن میزان رواناب و فرسایش خاک می گذارد (آزموده و همکاران، 1389 ). هدف این پژوهش تاثیر تغییر کاربری از جنگل به مرتع و زمین زراعی بر برخی خصوصیات فیزیکی خاک از جمله جرم مخصوص ظاهری، جرم مخصوص حقیقی، تخلخل و بافت خاک می باشد. برای بررسی این تغییرات از هر کاربری در 4 تکرار و از 2 عمق 0 - 20 و 20 - 40 سانتیمتری به صورت تصادفی نمونه برداری شد. منطقه مورد مطالعه واقع در روستای شبکلا 25 کیلومتری جنوب شهر ساری می باشد. نتایج بررسی ها نشان داد که بیشترین مقدار ماده آلی در کاربری جنگل و کمترین مقدار آن در کاربری زمین زراعی می باشد. همچنین تغییر کاربری باعث کاهش معنادار جرم مخصوص ظاهری شده و تخلخل خاک را نیز کاهش داده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که تغییرکاربری موجب کاهش کیفیت خاک شده و پیامدی منفی برای خاک به دنبال خواهد داشت.

جنگل، مرتع، زمین زراعی، تغییر کاربری، خصوصیات فیزیکی خاک