محمدعلی شفیعا - استادیار؛ دانشگاه علم وصنعت ایران، دانشکده مهندسی صنایع
آرنوش شاکری - دانشجوی دکتری؛ دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشکده مهندسی صنایع

هدف اصلی نظامهای آموزش مجازی یا الکترونیکی، همانند نظامهای سنتی مبتنی بر حضور فیزیکی، انتقال حداکثر مفاهیم از منابع انتشار یافته و به ویژه از مدرس، به دریافت کننده دانش می باشد. ایجاد بهبود در این فرآیند، تنها در صورتی امکانپذیر است که میزان دستیابی به هدف، یا بعبارتی، اثربخشی فرآیند انتقال دانش، به شیوه ای مناسب و معتبر سنجیده شود. هر چند مدلهای مختلفی برای سنجش اثربخشی آموزشی در نظامهای سنتی ارائه شده است، اما نظامهای جدید و مجازی آموزش، دارای تفاوتهایی اساسی با گونه های قبلی است که استفاده از آن مدلها را نامناسب می سازد. در این مقاله، با نظر گرفتن ویژگیهای خاص سیستمهای آموزشی الکترونیکی، مدلی برای اندازه گیری اثربخشی آنها، با تاکید بر سنجش یادگیری به جای اندازه گیری آموزش، توسعه داده شده است. در این مدل، عوامل موثر بر سطح یادگیری در سیستمهای آموزش الکترونیکی مشخص شده و معادله ای اولیه برای تعیین ارتباط آنها استخراج شده است. نهایتا نتایج اعتبارسنجی مدل ارائه شده، بکمک نتایج حاصل از بررسی نمونه آماری دانش آموختگان و دانشجویان مرکز آموزش الکترونیک دانشگاه علم و صنعت ایران ارائه شده است.

یادگیری، مجازی، فناوری اطلاعات، اثربخشی یادگیری