فاطمه فیاض فر - دکترای تغذیه ورزشی، دانشکده تکنولوژی و مدیریت ، دانشگاه نیویورک، نیویورک، آمریکا
محمد حسین حداد خداپرست - استاد، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
سید علی کشاورز - استاد، دانشکده تغذیه و رژیم شناسی و گروه تغذیه بالینی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

مکمل های ورزشی به عنوان یکی از شاخص های ارگوژنیک همواره مورد توجه ورزشکاران بوده اند. از طرفی با توجه به اثرات نامطلوب مکمل های شیمیایی و هورمونی، استفاده از ترکیبات طبیعی ضروری و منطقی به نظر می رسد. در این تحقیق تاثیر استفاده از دانه نوروزک بر افزایش عملکرد ورزشکاران 15 نفر مرد تیم ملی اسکیت هاکی و تهیه مکمل غذایی حاصل از آن بررسی شد. نتایج آنالیزهای شیمیایی نشان داد دانه نوروزک دارای مقادیر مطلوبی از بتا کاروتن و آلفا توکوفرول به ترتیب 38/88 و 316/75 میلی گرم در کیلوگرم روغن دانه، مواد معدنی شامل کلسیم، آهن، سدیم، پتاسیم و منیزیم به ترتیب معادل 0/81، 0/0043، 0/18، 1/24، 0/28 گرم درصد گرم دانه، اسیدهای چرب ضروری (شامل اسید لینولییک 43/87%،، اسید اولییک 37/85% و اسید لینولنیک 1/18% و همچنین اسیدهای آمینه شاخه دار 7/02%، آرژنین 4/56 و اسید گلوتامیک 11/66% می باشد. قبل از استفاده از پودر دانه آزمون های توان هوازی در آستانه بی هوازی Vo2 max، سرعت 40 یارد، توان بی هوازی بی لاکتیک (وینگیت) و چابکی (ایلی نویز) از آزمودنی ها برای مشخص کردن مقادیر پایه شاخص ها به عمل آمد. پس از مصرف 30، 40، 50 گرم پودر دانه به مدت 7 هفته و با فاصله 2 هفته استراحت بین غلظت ها توسط 15 نفر آزمودنی، شاخص های آمادگی حرکتی ذکر شده مجددا اجرا شدند تا تاثیر مصرف مکمل بر شاخص های منتخب مشخص گردد. نتایج نشان داد دانه نوروزک با داشتن کربو هیدرات، فیبر، اسیدهای چرب ضروری، مواد معدنی، ویتامین ها و انواع اسیدهای آمینه مورد نیاز برای ورزشکاران دارای مواد لازم و ضروری برای افزایش عملکرد ورزشکاران می باشد. پس از انجام تست های ورزشی نتایج نشان داد که اثر این دانه بر روی فاکتورهای وینگیت 30 ثانیه پا و Vo2 max دارای افزایش معنی دار و بر روی فاکتورهای 40 یارد سرعت و ایلی نویز چابکی دارای کاهش معنی دار بود. نتایج حاصل از ارزیابی حسی نیز نشان داد که پودر مکمل حاصل از دانه نوروزک نسبت به نمونه شاهد پذیرش کلی بیشتری در بین ورزشکاران داشت.

دانه نوروزک، مکمل ورزشی Vo2 max، عملکرد ورزشکاران