کریم سلیمانی - دانشیاریار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه مازندران
محمدبشیر گنبد - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه مازندران
سیدرمضان موسوی - مربی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه مازندران
شهرام خلیقی - ‐استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

سیل یکی از بزرگترین معضلات و بلایای طبیعی در کشور است که اغلب مناطق کشور را تحت تاثیر قرار داده است و موجب وارد آمدن خسارت به شهرها، روستاها، تاسیسات صنعتی، کشاورزی و اماکن مسکونی شده است. لذا شناسایی اصولی مناطق دارای پتانسیل تولید سیل بالا و خطر ساز در داخل حوضه آبخیز از جمله مقدمات بسیار مهم در کنترل سیل و کاهش خسارات ناشی از آن می باشد..در این مطالعه نقش روند یابی سیل در تفکیک و شناسایی مناطق دارای پتانسیل تولید سیل بالا پس از روند یابی دبی زیر حوضه ها در آبراهه های اصلی تا خروجی کل حوضه بررسی شد.بدین منظور حوضه آبخیز کسیلیان که حوضه معرف البرز شمالی است به ۳ زیر حوضه تقسیم گردید و خصوصیات فیزیکی کل حوضه و زیر حوضه ها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و الحاقیه HEC-GeoHMS در فرمت رقومی تعیین شد. با بهره گیری از مدل HEC-HMS , کاربرد روش تکرار حذف انفرادی زیر حوضه هیدروگراف های سیل متناظر با بارش، برای هر یک از زیر حوضه ها محاسبه شد.با حذف متوالی زیر حوضه ها در هر بار اجرای مدل، دبی خروجی کل حوضه پس از روند یابی سیل در آبراهه های اصلی بدون اثر زیر حوضه مورد نظر محاسبه گردید. بدین ترتیب میزان تاثیر هر یک از زیر حوضه ها در تولید سیل خروجی بدست آمد. زیر حوضه ای که بیشترین سهم مشارکت را در تولید سیل خروجی حوضه به عهده داشت، به عنوان سیل خیز ترین زیر حوضه شناسایی شد. سپس سایر زیر حوضه ها به ترتیب کمی مشارکت آنها در سیل خروجی اولویت بندی گردیدند. روند یابی سیل در آبراهه ها نشان داد که میزان مشارکت زیر حوضه ها در سیل خروجی متناسب با دبی اوج زیر حوضه ها نبوده و لزوما زیر حوضه هایی که دبی بیشتری دارند، بیشترین مشارکت را در سیل خروجی حوضه ندارند،

پتانسیل تولید سیل، زیرحوضه، GIS، مدل HMS، حوضه کسیلیان