روزبه آقامجیدی - کارشناس ارشد سازه های هیدرولیکی

کنترل رسوبات در مخازن یکی از موضوعات مهم در مدیریت مخازن سدها بوده و موجب افزایش عمر مفید آنها می کردد. مخازن سدها به عنوان یک مانع باعث تله اندازی رسوب شده واز انتقال رسوب به رودخانه پایین دست جلو گیری می کند. افزایش مقدار رسوبات در مخزن، باعث کاهش عمر مفید سدها و کاهش استفاده از آنها می گردد. روشهای مختلفی برای تخلیه قسمتی از رسوبات مخزن مورد مطالعه قرار گرفته است. آبشویی رسوب درمخزن سد بعلت استفاده از انرژی جریان آب و عدم نیاز به منبع انرژی اضافی،(مانند لایروبی) در مخازن مختلف در سراسر دنیا مورد استفاده قرار گرفته است و از اولین کزینه ها در مدیریت رسوب در مخازن میباشد. دراین مقاله یک مدل ریاضی یک بعدی با جریان یکنواخت در مورد آبشویی رسوب در مخزن سد مورد مطالعه قرار کرفته است. این مدل با فرض داشتن پروفیل اولیه رسوب و حل معادله پیوستگی رسوب بر اساس روش تفاضلهای محدود تهیه شده است و توانایی محاسبه پروفیل رسوب با زمان را دارد. همچنین مقدار حجم رسوبات شسته شده و حجم آب مخزن با گا مهای زمانی متفاوت در این مدل محاسبه می گردد. این مدل برای داده های آزمایشگاهی و داده های واقعی مورد ارزیابی قرارگرفت و نتایج حاصل از مدل در مقایسه با مقادیر واقعی در حد رضایت بخشی بود. مقایسه نتایج این مدل با مدل HEC-6 ، مزیت این مدل و ضعف مدل HEC-6 را در پیش بینی پروفیل بستر فرسایش یافته را نشان می دهد

مدل عددی، آبشویی رسوبی، مخزن، سد، مدل HEC-6