سیما سبزعلی پور - کارشناس ارشد علوم محیط زیست ، واحد علوم و تحقیقات اهواز
نعمت اله جعفرزاده - دکترای مهندسی بهداشت محیط، واحد علوم و تحقیقات اهواز
مسعود منوری - دکترای علوم محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات تهران

در ایران به لحاظ درار بودن منابع غنی نفت و گاز خصوصاً در محدوده خلیج فارس و استان خوزست ان بخش عمده صنایع این کشور را صنایع وابسته به نفت و گاز تشکیل می دهند. منابع اقتصادی این صنایع سبب شکل گیری پالایشگاه های نفت، پتروشیمی و ... در کنار اکوسیستم های با ارزش طبیعی گشته است . صنایع پتروشیمی نظیر اغلب صنایع شیمیایی، مواد آلوده کننده مایع، جامد و گاز ایجاد می کنند که این مواد تأثیرات متفاوت بر محیط پیرامون خود می گذارند که گاهاً این تأثیرات ناشناخته و جبران ناپذیر می باشند. بنابراین در اینگونه صنایع لازم است که کمیت و کیفیت مواد خروجی شناخته و طرح هایی جهت تصفیه مواد زائد در نظر گرفته شود. در این پژوهش به بررسی کیفی پارامترهای پساب در واحد الفین از مجتمع پتروشیمی بندر امام پرداخته شده و در نهایت راهکارهای مناسب در واحد الفین مورد بررسی قرار گرفته است .لازم به ذکر است که واحد مذکور علاوه بر تولید محصول در تأمین خوراک سایر واحدهای مجتمع نقش مهمی دارد . قرار گرفتن مجتمع پتروشیمی بندر امام در کنار خور موسی و نزدیکی به شهرهای مسکونی بندر امام و ماهشهر ضرورت اجرای این پروژه را بیان می کند. پژوهش طی 10 ماه فعالیت میدانی و نظری از اردیبهشت 83 لغایت بهمن 83 به طول انجامید. کلیه پسابهای روغنی تولید شده در طی فرآ یند در واحد مورد مطالعه به سیستم های پیش تصفیه DAF,CPI رفته و پس از چربی زدایی به پوند شرقی هدایت و پس از یک تصفیه ابتدایی به دریا تخلیه می شوند. پس از شناخت فرایند تولید و منابع انتشار آلاینده های پساب در واحد مورد مطالعه، نقاط نمونه برداری از پساب تعیی ن گردید و طی 6 ماه نمونه برداری مستمر پارامترهای کیفی پساب مورد سنجش قرار گرفتند . نتایج حاصله حاکی از آن بوده که غلظت پارامترهای OIL,COD,BOD و یون فسفات در پساب خروجی از CPI واحد الفین چندین برابر بالاتر از استانداردهای ملی می باشد . محاسبه بار آلودگی جهت پارامترهای مذکور نیز مؤید همین موضوع می باشد. بررسی های انجام شده حاکی از آن بوده که راندمان حذف COD وروغن در سیستم CPI به ترتیب 17 % و 10 % می باشد که این رقم نشان دهنده کارآیی مطلوبی نمی باشد (آزمون آماری نمونه های جفت).از دیگر مشکلات پساب در واحد الفی ن می توان به پساب ناشی از برج شستشوی کاستیک اشاره نمود . این پساب به همراه پساب احیاء پالشیرها در مخزن خنثی سازی ضایعات تخلیه شده و در نهایت بدون عمل خنثی سازی از مجتمع خارج می گردد. پساب مذکور حاوی مقادیر قابل توجهی کاستیک، پلیمر، روغن معروف به Yellow OIL به همراه آب می باشد.

پساب ، پارامترهای کیفی ، مدیریت محیط زیست ، واحد الفین ، مجتمع پتروشیمی بندر امام