سعید شایان نژاد - کارشناس ارشد مهندسی خطوط ریلی، دانشکده مهندسی عمران و حملونقل، دانشگاه اصفهان
محمدعلی رهگذر - دانشیار، دانشکده مهندسی عمران و حملونقل دانشگاه اصفهان
بهنام طهماسبی - کارشناس ارشد نقشهبرداری

یکی از تهدیدهای اصلی شبکه های حمل ونقل ریلی شکست قسمتهای اساسی آنها از قبیل پلها و تونلها میباشد. با توجه به محدودیت بودجه و منابع، لازم است آنالیز آسیبپذیری انجام گیرد تا به وسیله آن پلهای حیاتی و مهم که در صورت عدم حضور آنها در شبکه، شبکه حمل ونقل ریلی با مشکلات زیادی مواجه میشود؛ شناسایی شوند. بدین منظور در این پژوهش، پل های شبکه ریلی کشورکه از لحاظ سازهای و موقعیت جغرافیایی برای راه آهن جمهوری اسلامی ایران مهم تلقی میشوند؛ از منظر ترافیکی اولویت بندی خواهندشد. مدلسازی شبکه ریلی در فضای نرم افزار ترنسکد1 انجام شدهاست و برای مدل ساخته شده از شبکه ریلی سه شاخص: تعداد مسافرانی که مسافرت خود را از دست دادهاند؛ مسافرکیلومتر از دسترفته و افزایش زمانسفر کل شبکه بهخاطر حذف هر پل، جهت اولویتبندی این پلها استفاده شده است.نتایج نشان میدهد پل هایی که از لحاظ ابعاد سازه ای دارای اهمیت بالایی هستند؛ الزاما از لحاظ ترافیکی در اولویت نیستند. همچنین پلهایی که در یک بلوک قرار دارند؛ از لحاظ اولویتبندی براساس سه شاخص فوق در یک جایگاه قرار میگیرند و هیچکدام نسبت به دیگری از اهمیت بیشتری برخوردار نیست. درنهایت اولویت بندی براساس هر سه شاخص نشان میدهد که پل کرج در بلوک ملکی-کرج از بالاترین اهمیت ترافیکی و پلهای سیاهکارون در بلوک اهواز-کارون و رودشور در بلوک شهریار-رودشور و تاج در بلوک مهرداد-بهرام گور، از پایین ترین اهمیت ترافیکی دربین 60 پل پراهمیت از نظر راه آهن جمهوری اسلامی ایران، برخوردار است. همچنین نتیجه میشود که حیاتی ترین پلها در شبکه حمل ونقل ریلی لزوما پرحجم ترین آنها نیستند.

اولویت بندی، مدیریت ترافیک ریلی، پل های ریلی، شبکه ریلی، آسیب شناسی