مرضیه دهقانی فیروزآبادی - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی پیام نور تهران
فاطمه کوپا - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور تهران

باباطاهر عریان دوبیتی سرای و فهلوی گوی شیرینسخن دوره ی پاگرفتن و شیوع اندیشه عشق عارفانه و صوفیانه در دوره سلجوقیه است. لذا تحلیل دوبیتی های او برای تشخیص این که آیا با عاشق پیش های دل سوخته سر و کار داریم یا با عارف مسلکی وارسته، همواره مد نظر بوده و مقالات بسیاری در باب یافتن رد پاهایی از درونمایه های تفکر وحدت وجود، رضا، جبر و اختیار، شهود تجلی و ... در سخن باباطاهر، به رشته تحریر درآمده است. با خواندن دوبیتی های باباطاهر بسامد بالای واژه مرگ ، خواننده را به تفکر وامی دارد که آیا وی نیز چون مولانا دارای دیدگاهی مرگ اندیشانه با مفهوم عارفانه تولدی تعالی دهنده است یا تنها ترس از مرگ یا حتی قیامت او را وادار به تفکر و سخن گفتن از آن نموده است. در این پژوهش پس از ذکر انواع مرگ اندیشی و ارایه دیدگاه های متفاوت و برجسته در باب آن؛ برای یافتن پاسخ این پرسش به واکاوی دوبیتی های باباطاهر عریان، استخراج و دسته بندیمفهومی مرگ های ذکر شده توسط وی پرداخته شده است تا با توجه به نوع مرگ غالب در کلام باباطاهر استنتاجی مقنع ارایه گردد

باباطاهر عریان، مرگ اندیشی، فنا و بقا، دوبیتی، فهلویات