محسن دانش مسگران - استاد تغذیه نشخوارکنندگان گروه علوم دامی دانشگاه فردوسی مشهد

در گاوهای شیرده، تولید و ترشح شیر فرآینده ویژه ای است که به لحاظ جنبه های مختلف زیست ملکولی نسبت به سایر مسیرهای سوخت ساز حیوان متمایز است. این فرآیند، از نقطه نظر چگونگی انتقال حرارت، بزرگترین – چالشی است که حیوان پس از زایمان با آن روبرو می شود. لذا، وجود هر گونه تنش به لحاظ شرایط زیست محیطی، زیست تنفسی و زیست ملکولی می تواند چالش ایجاد شده را تحت تاثیر قرار دهد و بدین لحاظ میزان تولید و ترکیب این ماده مغذی حیات بخش را دستخوش تغییر نماید. از سویی دیگر و از نقطه نظر هزینه سود، حجم، ترکیب و بازده شیر – تولیدی در هر واحد پرورش گاوهای شیری بزرگترین چالش اقتصادی است که می تواند پایداری و توسعه هر گاوداری را به طور مستقیم تحت تاثیر قرار دهد. مثلا در شرایط قیمت گذاری شیر در ایران، علاوه بر حجم تولید، غلظت چربی شیر عامل مهم سودآوری یک گاوداری است. در طی سالیان گذشته و امروزه، انتخاب ژنتیکی و استفاده از ژن های برتر به عنوان وسیله ای مطلوب برای تضمین افزایش تولید شیر توجیه شده است. اما داده های موجود نشان می دهد که این افزایش به لحاظ عدم بهینه سازی شرایط زیست محیطی و زیست ملکولی در حیوان به عنوان یکی از مهمترین تنشهای تاثیر گذار بر سلامت و ماندگاری حیوان در گله محسوب می شود.