کیامرث حسینی - دانش آموخته کارشناسی ارشد زمینشناسی اقتصادی، بخش علوم زمین، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
اعظم زاهدی - دکتری ژیوشیمی، بخش علوم زمین، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

کانسار آهن- آپاتیت اسفوردی در شمال شرق بافق و در شرق زون ساختاری ایران مرکزی در میان توالی های آتشفشانی-رسوبی ایجاد شده است. مطالعات زمین شیمیایی نشان می دهد که در کانسار اسفوردی مگنتیتهای آپاتیتدار پس از جدایش آپاتیت از مگنتیت، نسبت به آپاتیت از نظر REE تهی شدگی نشان میدهند. مگنتیت خالص برخلاف آپاتیت، به دلیل شعاع یونی عناصر تشکیل دهنده آن اصولا یک متمرکز کننده مناسب برای عناصر خاکی کمیاب نیست. جانشینی عناصر خاکی کمیاب در ساختمان مگنتیت همچنین به دلیل حضور عناصر بیگانه در آن است. بالا بودن غلطت LREE در مگنتیتهای اسفوردی، بستگی به میزان CaO آنها و جانشینی یون Ca به جای Fe2+ به دلیل نزدیکی شعاع یونی آنهاست. همچنین بالا بودن غلظت عناصر نادر خاکی در هماتیت نسبت به مگنتیت بیانگر این است که LREEs ترجیحا در شرای اکسیدان جذب میشوند و چنین شرایطی در غنی شدگی LREE نسبت به HREE موثر است. تغییرات V در مقابل Ti و تغییرات Ti/V نسبت به میزان Ni/Ti بیانگر قرارگیری کانسار فسفات اسفوردی در محدوده کانسار آهن- آپاتیتی است. همچنین نسبت La/Gd در مقابل Eu نشاندهنده قرارگیری کانسار اسفوردی در محدوده کانسارهای دیوتریک - گرمابی است.

زمین شیمی، مگنتیت، عناصر خاکی کمیاب، اسفوردی، یزد