امید جهان دیده - کارشناس ارشد مهندسی آب آبیاری و زهکشی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرکان
مصطفی صاحبدل - کارشناس ارشد مهندسی عمران آب و سازه های هیدرولیکی، مدرس گروه عمران، موسسه آموزش عالی وحدت تربت جام
زهره سردشتی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبیاری و زهکشی، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران

شناخت اقلیم یک منطقه در اغلب فعالیت ها می تواند به عنوان نخستین گام و ضروری ترین اقدام مطالعاتی قلمداد گردد. هر ساله هزینه هنگفتی صرف حفظ منابع آب مانند ساخت سدها و مخازن ذخیره می شود، سرریز سدها برای حداکثر سیلاب محتمل (PMF) براساس بیشترین بارش محتمل توسط تحلیل های احتمالاتی و با کمک داده های ثبت شده طراحی می شوند. برنامه ریزی و طراحی سازه های تحت تاثیر پدیده های هیدرولوژیکی اغلب نیازمند برآورد سیلاب طراحی و یا حداکثر پتانسیل سیلاب در حوضه های آبریز است. سیلاب طراحی کمیت سیلی است که با توجه به عواملی چون ایمنی سازه، هزینه، طول عمر، خسارت محتمل ناشی از وقایع هیدرولوژیکی تعیین می گردد. محاسبه حداکثر سیلاب محتمل در طراحی سدهای بزرگ با توجه به اهمیت سازه در حفظ ایمنی پایین دست و استفاده بهینه از منابع آب در گرو دقت و مهارت های ویژه است. با توجه به اهمیت مبحث فوق، مطالعات زیادی در این زمینه در سراسر دنیا صورت گرفته است. در ایران نیز امور آب وزارت نیرو در قالب طرح تهیه ضوابط و معیارهای فنی صنعت آب کشور، نشریه دستورالعمل روش های محاسبه حداکثر سیل محتمل PMF تهیه و تحت عنوان نشریه شماره 647 در سال 1392 تصویب و ابلاغ گردید. در این مطالعه به بررسی پژوهش های انجام شده و اهمیت بعد اقتصادی کنترل حداکثر سیلاب محتمل پرداخته شده است.

حداکثر سیلاب محتمل، سیلاب طراحی، ایمنی سازه، حوضه آبریز