افسانه موفق - کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسل
محمدرضا دوستی - دکتری مهندسی محیط زیست ، استادیار گروه عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه
نبی اله منصوری - دکتری مهندسی محیط زیست ، استادیار گروه عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه
امیرحسام حسنی - دکتری مهندسی محیط زیست ، استادیار گروه مهندسی محیط زیست، مرکز علوم و ت

با پیشرفت روز افزون صنایع ، آلودگی خاک و همچنین لجنهای شیمیایی به فلزات سنگین بویژه سرب در اطراف مراکز صنعتی رو به گسترش یافته است.دفع لجن شیمیایی حاصل از ترسیب شیمیایی فاضلاب حاوی سرب در طی فرایند انعقاد ولخته سازی بوسیله آهک وهمچنین پاکسازی خاکهای آلوده همواره از معضلات زیست محیطی است. الکتروکینتیک یک روش مؤثر و جدید برای حذف فلزات سنگین از خاکهای رسی و یا لجنهای شیمیایی بشمار می روددر روش (ER) با استفاده از دو رشته الکترود(آند و کاتد ) واعمال یک میدان الکتریکی نسبتاٌ ضعیف به نمونه آلوده ، یونهای مثبت فلزی به حرکت درآمده و بسوی قطب منفی (کاتد) جذب می شوند. بخشی از آلاینده ها نیز همراه با جریان آب میان حفره ای بسمت کاتد حرکت کرده و در آنجا رسوب می نمایند. در این تحقیق نمونه خاک رسی از نوع کائولینیت با غلظت 500 میلی گرم بر کیلوگرم به سر ب آلوده و با رطوبت 27 درصد (رطوبت بهینه تراکم) و نمونه لجن شیمیایی با تهیه آب آهک با غلظت سرب 1000 میلی گرم بر کیلوگرم به طور مصنوعی با لجن ناشی از فرایند انعقاد و لخته سازی شبیه سازی شده و نمونه ها بطور جداگانه درون یک راکتور از جنس پلکسی گلاس به ابعاد 4×4×12 سانتیمتر قرار داده شد. سپس با استفاده از الکترودهایی از جنس گرافیت، جریان برق مستقیم با گرادیان ولتاژ 1 ولت برسانتیمتر ایجاد شد. سیستم برای زمانهای ماند 7 و 14 روز راه اندازی شده و پارامترهای pH ولتاژ و آمپراژ و میزان آب خروجی از کاتد بصورت روزانه و غلظت سرب نیز در پایان هر دوره اندازه گیری گردید که در پایان هر دوره آزمایش pH خاک از میزان اولیه( حدود 7) به1 تا 2 در نزدیک آند و 12 تا 13 در مجاورت کاتد و pH لجن از میزان اولیه( حدود 12 ) به 2 تا 3 در نزدیک آند و 13 تا 14 در مجاورت کاتد تغییر نمود.نتایج بدست آمده نشان داد که زمان ماند بهینه برای این سیستم 14 روز می باشد. در این مدت برای نمونه لجن حذف حدود 25 درصد سرب را در نزدیکی آند و 31 درصد در نزدیکی کاتد را نشان داد. بر خلاف نتیجه بدست آمده روی خاک بوسیله فرایند الکتروکینتیک که بیشترین درصد حذف را در نزدیکی آند ( حذف حدود 66 درصد در نزدیکی آندو حذف حدود 12درصد در مجاورت کاتد) داشت در نمونه لجن بیشترین درصد حذف در نزدیکی کاتد( حذف حدود 25 درصد در نزدیکی آند و 31 درصد در نزدیکی کاتد )مشاهده گردید. تحلیل نتایج نشان داد که عامل اصلی افزایش میزان حذف سرب در مجاورت کاتد، معکوس شدن جهت جریان الکترواسمز ( آب میان حفره ای ) بوده است. همچنین بعلت کاهش شدید میزان pH نمون ه مجاورت آند، میزان حذف سرب در نزدیکی آند نیز افزایش یافت.

احیای خاک / خاکهای آلوده / سرب / الکتروکینتیک / لجن شیمیایی