افشین تکدستان - عضو هیات علمی دانشگاه جندی شاپور اهواز و دانشجوی دکترای تخصصی مهندسی ع
علی ترابیان - دانشیار دانشکده محیط زیست گروه مهندسی عمران محیط زیست- دانشگاه تهران
علی اکبر عظیمی - عضو هیات علمی دانشکده محیط زیست گروه مهندسی عمران محیط زیست- دانشگاه

یکی از مهمترین معایب فرآیندهای هوازی تصفیه فاضلاب، از جمله SBR تولید زیاد لجن بیولوژیکی است بطوریکه مشکل تولید لجن مازاد بیولوژیکی و تصفیه و دفع آن در سیستم های متداول هوازی فاضلاب شهری و صنعتی در اکثر نقاط جهان از جمله کشور ما مشهود است. که یک ایده مطلوب برای حل مشکل تولید لجن مازاد کاهش آن از طریق اکسیداسیون بخشی از لجن توسط کلر در نتیجه کاهش ضریب تولید بیومس میباشد در این تحقیق از 2 راکتور SBR به حجم 20 لیتر که توسط سیستم on-line کنترل میشود استفاده شد. پس از ایجاد شرایط پایدار در راکتورها در طول 6 ماه تحقیق، نمونه برداری و آزمون پارامترهای از قبیل MLVSS ، MLSS ، BOD ، CODSOUR ، SV1 ، DO ، PH ، MLNVSS و در نهایت ضریب تولید بیومس (Y) و Kd انجام شد. نتایج نشان داد که در بین زمان ماند سلولی مختلف (5،10،15،20 روز) در SRT 10 روز بهترین رانمان حذف 95COD درصد ایجادگردید.در مرحله بعد به منظور تعیین ضریب تولید بیومس (Y) و ضریب خودتخریبی (Kd) در راکتور شاهد در زمان مانه سلولی 10 از 4 غلظت مختلف COD ورودی 300 ، 400 ، 600 و 800 استفاده شد و متوسط ضرایب سنتیکی Y , Kd به ترتیب (فرمول در متن مقاله ) محاسبه گردید و ضریب همبستگی (R2) به 0/98 بود. در آخرین مرحله تحقیق به منظور اثر اکسیداسیون کلر بر کاهش تولید لجن مازاد از غلظتهای مختلف کلر جهت اکسیداسیون بخشی از لجن استفاده گردید و نتایج نشان داد که کلر با غلظت 0/23 گرم به ازای هر گرم MLSS در یک 1 لیتر لجن برگشتی به راکتور قادر است ضریب سنتیکی Y را از 0/58 به 0/33 کاهش دهد (تقریباً لجن مازاد 45 درصد کاهش یافته) اما COD محلول به مقدار جزئی در پساب تصفیه شده نسبت به راکتور شاهد افزایش یافته و راندمان حذف COD از 95 درصد در راکتورشاهد به 79 درصد رسیده است. از طرفی میزان SVI و SOUR در این دوز کلر مصرفی به ترتیب به mg/h.gVSS6 و mli/g 30 رسیداما در غلظت کلر حدود 0/33 گرم به ازای هر گرم MLSS در یک 1 لیتر لجن برگشتی به راکتور تقریبا هیچ لجن مازادی تولیدنشد ، اما راندمان حذف COD به کمتر از 60%رسید .در دوز کلر بیش از این مقدار بعلت اثر بازدارندگی در فعلیت میکروارگانیسم های تجزیه کننده مواد آلی ، راندمان حذف بسیار کاهش یافت

راکتور SBR، لجن بیولوژیکی، ضرایب سنتیکی - SOUR SVI Kd وy کاهش تولید لجن -اکسیداسیون لجن- کلر