هانیه شفیق - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم دامی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج ایران
ملک شاکری - استادیار گروه علوم دامی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج ایران
سعید زین الدینی - دانشیار گروه علوم دامی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج ایران
حمید کهرام - استادیار گروه علوم دامی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج ایران

هدف تحقیق حاضر که در گروه علوم دامی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال 1393 به اجرا در آمد، بررسی تاثیر سطوح مختلف اسانس رزماری (صفر، 10، 12 / 5 ، 1616، 25 و 50 میلی گرم در لیتر) در رقیق کننده منی، بر کمیت و کیفیت اسپرم خروس، بعد از فرایند انجماد - یخ گشایی بود. از 10 قطعه خروس سویه تجاری را در این مطالعه استفاده شد. نمونه های منی هفته ای دو بار جمع آوری و پس از افزودن مایع رقیق کننده بر پایه لستین به آنها در دمای پنج درجه سانتی گراد نگهداری شدند. رقیقکننده حاوی غلظت های 10 و 12 / 5 میلی گرم در لیتر اسانس رزماری، جنبایی کل و رقیق کننده حاوی غلظت های 10، 12 / 5 و 16 / 6 میلی گرم در لیتر اسانس رزماری، حرکت پیشرونده اسپرم و نیز زنده مانی آنها قبل از انجماد را بهبود بخشید ( 0 / 05> P). کمترین و بیشترین تحرک اسپرم ها به ترتیب در رقیق کننده بدون رزماری و رقیق کننده حاوی 10 میلی گرم در لیتر از اسانس رزماری مشاهده شد ( 0 / 05> P). یکپارچگی غشای سلولی اسپرم ها در رقیق کننده حاوی 10 میلی گرم در لیتر اسانس رزماری نسبت به سایر غلظتها (به جز غلظت 12 / 5 میلی گرم در لیتر) افزایش یافت ( 0 / 05> P). آپوپتوز اسپرم ها در رقیق کننده حاوی 10، 12 / 5 و 16 / 6 میلی گرم در لیتر اسانس رزماری، کاهش یافت ( 0 / 05> P). براساس نتایج تحقیق حاضر، اسانس رزماری در سطوح 10 و 12 / 5 میلی گرم در لیتر در مایع رقیق کننده، کیفیت اسپرم خروس را پس از یخ گشایی بهبود می بخشد

آنتی اکسیدان، اسانس رزماری، اسپرم خروس، انجماد - یخ گشایی، رقیق کننده