محمد آبادی - گروه علوم محیط زیست - دانشکده و علوم - دانشگاه زنجان
عباسعلی زمانی - گروه علوم محیط زیست - دانشکده علوم - دانشگاه زنجان
عبدالحسین پری زنگنه - گروه علوم محیط زیست - دانشکده علوم - دانشگاه زنجان
یونس خسروی - گروه علوم محیط زیست - دانشکده علوم - دانشگاه زنجان

زمینه و هدف: آلودگی جیوه در اکوسیستم های دریایی یک تهدید بزرگی برای سلامت انسان در کشورهای توسعه یافته همانند ایران است. از جمله راه های ورود جیوه به بدن انسان مثل ماهی و غذاهای دریایی است. پس از ورود جیوه به بدن انسان، جیوه به متیل جیوه تغییر می یابد و سبب اختلال های همچون اختلال های اسدی، نقص در باروری، نارسایی کلیه، بی ثباتی روانی، التهاب لثه، تشنج و تنش می شود. هدف پژوهش حاضر اندازه گیری غلظت جیوه در اکوسیستم آبی دریای خزر (آب و ماهی) است تا بتوان نتیجه این مطالعه را در حفاظت از سلامت انسان و کاهش آسیب های ناشی از جیوه به کار گرفت. روش بررسی: در این مطالعه به منظور ارزیابی غلظت جیوه در آن از 36 ایستگاه و از چهار گونه ماهی صید شده از سواحل جنوبی دریای خزر 33 نمونه بافت کبد و 33 نمونه بافت خوراکی جمع آوری شد. در سنجش غلظت جیوه در نمونه های آب و ماهی از دستگاه ولتامتر پلارواگراف و جذب اتمی کوره گرانیتی استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین غلظت جیوه در نمونه های آب 1/697 μg/L در بافت خوراکی ماهی 68/636 و در بافت کبد 125/606 μg/g.dw است. نتایج حاصل از ساک پر تجمل زیستی نشان می دهد که لذت چین از آتن بازی در دامنه 14 - 80 برابر قرار دارد و غلظت های پیشین از چین در نمونه های آب و ماهی در سواحل غربی دریای خزر مشاهده شده است. نتیجه گیری: بیش از 58% ایستگاه های نمونه برداری شده از آب دریای خزر بر طبق استانداردهای US.EPA و SPPA به عنصر جیوه آلوده هستند و میانگین غلظت جیوه در نمونه های ماهی کمتر از استانداردهای WHO و EPA است.

اکوسیستم های دریایی، دریای خزر، آلودگی آب، ماهی، حیوه