فاطمه حسینی - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
محمد رضا مصدقی - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
محمد علی حاج عباسی - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
محمد رضا سبزعلیان - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

آب گریزی بر بسیاری از ویژگی های خاک از جمله پایداری خاکدانه ها موثر است. بافت خاک و ماده آلی حاصل از بقایای گیاهی و ترشحات ریشه گیاهان و ریزجانداران از منابع اصلی ایجاد پوشش های آبگریز در خاک می باشند. از مهم ترین علف های دایمی و سرمادوست گیاه فسکیوی بلند Festuca arundinacea Schreb است که رابطه همزیستی با قارچ اندوفیت Epichloë coenophaila برقرار میکند و این همزیستی سبب افزایش مقاومت گیاه به تنش های زیستی و غیرزیستی و تغییر سرعت تجزیه بقایا و ویژگیهای مختلف خاک میشود. در این پژوهش اثر بقایای گیاه فسکیوی بلند حاوی اندوفیت E+ و عاری از اندوفیت E− در سه سطح صفر، یک و دو درصد بر کربن آلی، تنفس میکربی پایه، رس قابل پراکنش و شاخص آبگریزی (به روش جذبپذیری ذاتی) در چهار خاک با بافت مختلف بررسی شد. بقایای گیاهان E+ و E− با نمونه های خاک مرطوب مخلوط و تحت 10 چرخه تر و خشک شدن قرار گرفته و در گرم خانه (دمای C 25 ) به مدت 2 ماه نگهداری شده و در پایان ویژگی های ذکرشده اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که با ریزشدن بافت، کربن آلی و رس قابل پراکنش افزایش و تنفس میکربی پایه و شاخص آبگریزی خاک کاهش یافت. افزایش مقدار بقایا سبب افزایش کربن آلی و تنفس میکربی پایه و کاهش رس قابل پراکنش گردید. آبگریزی خاک با افزایش مقدار ترکیبات آبگریز (در سطح 1 درصد) و با افزایش تخلخل خاک (در سطح 2 درصد) به ترتیب افزایش و کاهش یافت. نوع بقایا (اندوفیت) اثر معنی داری بر جذب پذیری آبی و اتانول و همچنین شاخص آبگریزی خاک نداشت اما بقایای گیاهان E+ سبب افزایش معنی دار کربن آلی و کاهش معنیدار رس قابل پراکنش خاک شد. با توجه به نتایج این پژوهش میتوان دریافت که بقایای گیاه فسکیوی بلند به ویژه در حضور اندوفیت با افزایش ذخیره کربن آلی، شاخص آب گریزی و کاهش رس قابل پراکنش (شاخص ناپایداری ساختمان) سبب بهبود کیفیت فیزیکی خاک می شو د. این گیاهان و بقایای حاصل از آنها دارای پتانسیل زیادی برای کاربرد در طرح های حفاظت خاک در مراتع و زمین های کشاورزی می باشند.

شاخص آب گریزی، اندوفیت، رس قابل پراکنش، فسکیوی بلند، جذب پذیری آب، جذب پذیری اتانول