فریده عتابی - عضو هییت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
یوسف رشیدی - سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست
حسین حسنخانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

با توجه به آثار زیانبار آلودگی هوا، امروزه تهران به یکی از شهرهای آلوده دنیا تبدیل شده است. علاوه بر انتشار بسیاری از گازهای آلاینده و ذرات معلق، وجود الیاف آزبستی نیز در هوای پایتخت دور از ذهن نیست. با توجه به تولید و استفاده از محصولات آزبستی بویژه در صنایع خودروسازی، و افزایش تعداد خودروها در سطح شهر، اقداماتی در خصوص اندازه گیری و ارزیابی غلظت و پراکندگی الیاف آزبست طی سالهای اخیر توسط نویسنده صورت گرفت. این مقاله ضمن تعیین میزان غلظت و مضرات استفاده از این ماده بر سلامتی انسان به بررسی پراکندگی این الیاف در مناطق مختلف شهر تهران پرداخته است.در این تحقیق اندازه گیری غلظت آزبست بر اساس روش 7400 نایوش صورت گرفت و طی یک سال 1391 و 1392 در ماه های مختلف و نقاط مختلف شهر تهران اندازه گیری انجام شده است. تعداد نمونهبرداری انجام شده این مدت حدود 50 نقطه در هر فصل میباشد. در این مقاله نقاط مختلف شهر به مناطق مسکونی، تجاری – اداری و ترافیکی تقسیم بندی شده و با توجه به سال، فصل، ماه و منطقه، غلظت آزبست در نمونه ها در 200 نقطه مورد تحلیل قرار گرفت . نمونه برداری، آنالیز و تعیین غلظت میزان آزبست مطابق با روشNIOSH 7400 ، انجام گرفت بر این اساس برای جمع آوری نمونه ها از 5 دستگاه پمپهای فردی SKC با دبی 4 لیتر بر دقیقه استفاده شد و طی 8 تا 12 ساعت و در طی روز، نمونه ها بر روی فیلترهای ممبران با قطر 25 میلیمتر جمع آوری گردید. نمونه ها پس از آماده سازی در آزمایشگاه معتمد آزبست با استفاده از میکروسکوپ فازکنتراست و پولاریزان تعیین مقدار شدند. و در نهایت نتایج طبق مقایسه های آماری و با استفاده از نرم افزار((SERFER تحلیل گردید. لازم به ذکر است کار آماده سازی و تعیین غلظت آزبست از نمونه ها توسط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران و در مواردی پژوهشکده رازی انجام پذیرفت.میانگین غلظت آزبست 0/0045) فیبر در میلی لیتر ) از سایر ماه های اندازه گیری شده بیشتر بوده است. عمده دلیل این امر کاهش بارندگی و افزایش حجم ترافیک در معابر ترافیکی و نقاط تجاری بدلیل نزدیک شدن به ایام نوروز می باشد. در همین رابطه نتایج نشان از این واقعیت دارد که در فصل بهار میانگین غلظت آزبست ( 0/0027 فیبر در میلی لیتر ) بوده و کمترین میزان را به خود اختصاص داده است بررسی نتایج حاصله بیانگر غلظت بالای الیاف آزبست در ماه های پایانی سال و درمعابر ترافیکی می باشد

الیاف آزبست، منطقه مسکونی، منطقه تجاری، معابر ترافیکی، شهرتهران