زهرا شرعی پور - دانش آموخته کارشناسی ارشد هواشناسی، موسسه ژیوفیزیک، دانشگاه تهران، ایران
عباسعلی علی اکبری بیدختی - استاد گروه فیزیک فضا، موسسه ژیوفیزیک، دانشگاه تهران، ایران

در این تحقیق، روند بلندمدت تغییرات شاخص هواویز ماهوارهای و ذرات معلق PM10 زمینی در شهر تهران طی سالهای 2004 تا 2014 بررسی شده است و نشان داد که تغییرات میانگین سالانه دارای روند خاصی نیست ولی دارای چرخه چند ساله است. طی این دوره، بیشینه شاخص هواویز ماهوارهای در تابستان و کمینه آن در زمستان رخ داده است. روند بلندمدت شاخص هواویز ماهوارهای در زمستان افزایشی و در تابستان کاهشی بوده است. کاهش بارش سالانه همراه با افزایش شاخص سالانه هواویز و گرد و خاک میباشد. روند بلندمدت مقادیر فصلی شاخص هواویز ماهوارهای و آلاینده ذرات معلق PM10 زمینی شهر تهران تا حدودی مشابه هم میباشند ولی ضرایب همبستگی آن با شاخص هواویزها قوی ترند. در فصلهای بهار، تابستان و پاییز همبستگی مثبت قوی بین شاخص هواویز و غلظت آلاینده ذرات معلق PM10 برقرار است ولی بهترین تشابه و همبستگی مثبت مربوط به فصل تابستان است که میتواند در اثر افزایش خشکی هوا و کاهش بارش و فراهم بودن شرایط گسیل از سطح، رخ داده باشد. مقایسه تغییرات بلندمدت مقادیر ماهانه آلاینده ذرات معلق PM10 ایستگاه های مناطق شمال و جنوب تهران، تشابه در فصول زمستان و تابستان و عدم تشابه در فصول بهار و پاییز را نشان میدهد. یکی از عوامل موثر این عدم تشابه بهار و پاییزی به نظر می رسد وجود تفاوت در سیستم های گردش باد سینوپتیکی و گردش های محلی ناشی از کوه های شمال شهر در این فصول باشد.

آلاینده PM10 ، شاخص هواویز، روند بلندمدت، تهران