نرگس صادقی گلشن - مدرس دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب گروه شهرسازی، ایران
راحله رضاییان - کارشناسی ارشد ، شهرسازی، دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران، ایران
سحر مطهری - مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، گروه معماری، ایران
سیدحسن رسولی - کارشناسی ارشد، برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، ایران

در حال حاضر بحران مکان به مفهوم فقدان معنى اجتماعى در فضا و زمان یکی از دلایل اصلى عدم توانایی فضاهاى زیستىدر فراهم آوردن محتواى لازم براى باشیدن انسان ها و در پى آن بحران هویتى جوامع معرفى می گردد . چرا که هویتبشرى مستلزم هویت مکان است و مکان بدون در اختیار نهادن امکانات غنى در تعیین هویت انسان ها نمی تواند کارکردىهویت پرداز ایفا نماید . یکی از معانی مهم و موثر در ارتباط انسان و محیط، حس تعلق می باشد. همچنین حس تعلق ازمعیارهای ارزیابی محیط های با کیفیت بوده و در معماری و رشته های طراحی محیطی، ویژگی های کالبدی و روابط اجزاءکالبدی با تامین و تاکید بر فعالیتهای اجتماعی محیط، نقش مهم و موثر در شکل گیری حس تعلق دارا می باشد . با نگاهی بهمعماری سنتی ایران حضور حس تعلق در اکثر آثار اصیل به خوبی مشهود است. امروزه ضرورت شناخت مولفه های تاثیر گذاربر کیفیت فضاهای شهری به منظور پاسخگویی به نیاز های شهروندان در راستای ارتقای حضور و سطح تعاملات اجتماعی آنها،بیش از پیش مهم جلوه می نماید . آشنا پنداری شهروند با محل سکونتش در فرآیندی از تجربه و آموزش ایجاد شده و تفاوتحس مکانی در اشخاص در شهرها و بافت های مختلف نتیجه تفاوت تجربیات حاصل از فعالیت ها و فضاها است . در واقع،برنامه ریزی برای بهبود عامل کالبدی نیز بایستی در جهت افزایش امکان شکل گیری فعالیت های متنوع و نیز بهبود تصویر وسیمای محیط در ذهن کاربران فضا باشد تا موجب ارتقای میراث هویت و خاطرات جمعی و تجمع میراث ناشی از زندگی هرروزه شهروندان در محیط های شهری گردد . ارتقاء کیفیت فضاهای شهری و خلق مکان، از مهمترین اهداف طراحی فضاهایشهری است. پژوهش حاضر تحقیقی کاربردی در زمینه طراحی شهری با تاکید بر هویت و حس تعلق مکان فضاهای شهریاست. این پژوهش مبتنی بر فرآیند طراحی شهری است و از روش مطالعات اسنادی وکتابخانه ای جهت نیل به هدف پژوهشاستفاده خواهد شد.

طراحی فضای شهری، هویت، حس تعلق مکان