گلشن رضایی میرقاید - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه معماری، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی ، اهواز، ایران - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه معماری، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی ، اهواز، ایران
بهروز جانی پور - استادیار، عضو هیات علمی دانشگاه تهران، ایران

یکی از ویژگی های هنر اسلامی، نمادگرایی یا رمز و تمثیل است که وجه اشتراکی غالب هنرهای دینی نیز محسوب میشود. طبق این ویژگی هرگز قید به طبیعت که در مرتبه سایه است، وجود ندارد و هر نمادی، حقیقتی ماوراء این جهان پیدا می کند بنابراین در هنر اسلامی رمز و نماد همچون آیینه شفافی است که حقایق عالم ملکوت را جلو ه گر می سا زد می توان چنین تصور کرد که هنرمندان مسلمان این خصیصه را از دین اسلام و به طور خاص از قرآن مجید آموخته باشند، زیرا قرآن مجید نیز بر رمز و نماد و تمثیل استوار است. در دین اسلام عالم ظاهر نشانی از عالم باطن معنی میشود و کلام الهی نیز با واژه آیه که هم معنی با نشانه است تبیین میشود و تمامی پدیده های هستی چه در عالم معنی و چه در عالم ماده به عنوان آیات الهی و یا همان نشانه های خداوند تعبیر می شود که این امر بیانگر رویکرد نمادگرایانه ادیان الهی و مکاتب عرفانی در شناخت هستی است رمزپردازی یا نمادگرایی یک ابزار دانش کهن و قدیمیترین و اصولیترین بیان مفاهیم است. نمادگرایی در طی زمانها و قرون بدست آمده و در تفکرات و رویاهای نژادهای مختلف جا گرفته است و در فراسوی مرزهای ارتباطی جای دارد. سمبلها بخش جدایی ناپذیر نقوش محکوک بر اشیا و بناهای دوران قبل و بعد از اسلام میباشند .روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی نمادها و نشانه ها در معماری کهن ایران صورت گرفته است.

نماد های کهن،نمادگرایی اسلامی،نماد،نمادگرایی مفهومی