وحید علی بیگی سرهالی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه
ام البنین نیکخواه نوری - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان

گفتگو و گفتمان مفید در هر زمان بسیار مهم و حیاتی است و این ویژگی در آثار حماسی نیز جایگاه خاصی را داراست. فردوسی با نگاهی ویژه به این امر، اهمیت آن را برای رسیدن به صلح و مدارا بیان کرده است. وی از زبان نرم و شیرین به عنوان یک ویژگی اخلاقی در کنار سایر خصوصیات اخلاقی اسم میبرد و با برشمردن ویزگی های مثبت آن، اهمیت خاصی را برای آن قایل شده است. وی در شاهنامه برای برجسته کردن این خصوصیت اخلاقی، اهمیت آن را از زبان پادشاهان و صاحب منصبان بیان میکند و دیگران را به این امر مهم تشویق میکند که در ادامه از آن به عنوان یک ابزار سیاسی برای پیشبرد اهداف مورد نظر استفاده کرده است. فردوسی در شاهنامه با بیان کردن گفتگوی سازنده و غیر سازنده به تمایز میان آن پرداخته و ضمن خصوصیات هر یک، اهمیت این عنصر بیانی را برای برقراری تساهل و مدارا به طور مفصل بیان کرده است. نگارنده در این پژوهش ضمن شناسایی شواهد مثال از شاهنامه، با روشی تحلیلی به توصیف ابیات مربوطه پرداخته و اهمیت گفتگو را برای مخاطبیان در شاهنامه بیان کرده است.

گفتمان، تساهل و مدارا، شاهنامه فردوسی، ادبیات حماسی